تقلب الکترونیکی و سرقت ادبی چهره پنهان و چالش برانگیز نظام سنجش دانشگاه‌های باز و آموزش از دور و راه‌کارهای ممانعت از آن: مطالعه موردی دانشگاه پیام نور

تقلب و عدم صداقت تحصیلی قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین چالش محیط‌های آموزشی به شمار می‌رود که امروزه در تحصیلات دانشگاهی با حضور فناوری الکترونیکی، شکلی پنهان در فضای جدید پیدا کرده است. هدف این تحقیق بررسی چهره پنهان و چالش برانگیز نظام سنجش دانشگاه‌های باز و از دور است. روش تحقیق توصیفی با راهبردمیدانی (کمی و کیفی) است. 320 دانشجو به چهار سوال تحقیق پاسخ دادند. 286 عضو هییت علمی و طراح سوالات دانشگاه پیام نور درخصوص راه‌کارهای اجرایی(حضوری، غیر حضوری، سنتی، الکترونیکی، شرایط و نظارت) برای تضمین سلامت آزمون به پرسشنامه‌ای با آلفای کرانباخ 96/0 پاسخ دادند. برای درک بهتر مشکلات سنجش یادگیری دانشجویان و دریافت راه‌کارهای ممانعت از سرقت ادبی، مصاحبه نیمه ساختارمندی با هفت عضو با سابقه در طراحی سوال‌های پایانی دانشگاه باز و از دور پیام نور انجام شد. نتایج در بخش دانشجویی نشان داد که دانشجویان از فناوری الکترونیکی برای تقلب در آزمون‌ها استفاده نمی‌کنند. به دلیل برگزاری حضوری و نظارت، تقلب در آزمون را مشکل ارزیابی کردند و فقط 10% از دانشجویان در طول دو ترم تقلب در آزمون را گزارش کرده‌اند. 62% دانشجویان در انجام تکالیف کپی‌برداری می‌کنند. 30% با کمک دیگران تکالیف خود را انجام می‌دهند. 18% بدون ذکر نام کپی‌برداری از سایت‌ها می‌کنند و 4% از آنها کل مقاله را به نام خود به استادان تحویل می‌دهند. باور دانشجویان در خصوص تقلب سایر دانشجویان در آزمون 81%، در تکالیف 54% و کپی بدون ذکر منبع 45% است. استادان در آزمون‌ها خواهان شیوه اجرای حضوری ولی الکترونیکی با نظارت و رعایت شرایط ایمنی زیاد برای ممانعت از تقلب بودند. استادان ضمن برشمردن مشکلات پنهان و چالشی سنجش دانشگاه باز و از دور، راه‌کارهایی را برای کاهش سرقت ادبی در انجام تکالیف ارایه دادند.