رابطه بین ادراک از محیط کلاس و تحصیل‌گریزی دانش‌آموزان: نقش واسطه‌ای ادراک خود

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه‌گری ادراک خود (ادراک کنترل و همانندسازی با مدرسه) در رابطه بین ادراک از محیط کلاس و تحصیل‌گریزی (بیزاری از تحصیل و مدرسه‌گریزی) دانش‌آموزان بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان کلاس دهم شهر تهران است. مشارکت‌کنندگان شامل 661 دانش‌آموز کلاس دهم دبیرستان‌ها و هنرستان‌های شهر تهران بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسش‌نامه ادراک از محیط کلاس (فراسر و همکاران، 1996) مقیاس ادراک خود (فال و روبرتز، 2012) و مقیاس تحصیل‌گریزی (خرمایی، 1393) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاری با نرم افزار ایموس مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد ادراک از محیط کلاس بر ادراک خود (همانندسازی با مدرسه و ادراک کنترل) دانش‌آموزان به صورت مثبت و معنی‌دار اثرگذار است و بر تحصیل‌گریزی (بیزاری از تحصیل و مدرسه‌گریزی) نیز به صورت منفی و معنی‌دار اثر دارد. ادراک از محیط کلاس همچنین با واسطه‌گری همانندسازی با مدرسه و ادراک کنترل توانست به طور غیرمستقیم تحصیل‌گریزی را پیش‌بینی کند. همچنین نتایج نشان داد افزایش ادراک از محیط کلاس در دانش‌آموزان از طریق همانندسازی با مدرسه و ادراک کنترل، موجبات کاهش تحصیل‌گریزی دانش‌آموزان می‌شود. بنابراین طراحی فضاهای آموزشی مناسب و تعلیم کادر آموزشی در جهت رشد ادارک خود دانش‌آموزان به منظور پیشگیری از پیامدهای منفی تحصیلی امری ضروری به نظر می‌رسد.

Relationship between Perception of classroom environment and academic avoidance: The mediating role of self perception

The aim of the study was to examine the mediating role of selfperception (school identification & perceived control) in the relationship between perception of classroom environment and academic avoidance. Method of this research was descriptive and correlation type. This research population are all Tehran city students in tenth grade. Participants consisted of 661 students that were selected among tenth grades Tehran high school and art school students using multistage cluster random sampling and answered to perception of classroom environment questionnaire (Frasser and collogues, 1996) selfperception scale (Fall and Roberts, 2012) and academic avoidance scale (Khormaiee, 1393). Data analyzed with structural squared modeling by Amos software. Result showed that perception of classroom environment effect on selfperception (school identification, selfcontrol) was significantly positive and on academic avoidance was significantly negative. Conclusion also showed increasing student’s perception of classroom environment can enhance their academic avoidance with creating school identification and perceived control in them. Thus, designing proper educational environment and teaching educational personnel for enhancing selfperception of students to preventing of negative educational outcomes, seems necessary.