ارزیابی مولفه‌های ارزشی معماری مسکن مطلوب بر اساس نظام معرفتی اسلام (نمونه موردی: خانه‌های معاصر ارومیه)

با توجه به نیازِ به مسکن در دهه های اخیر به عنوان یکی از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای انسان و از طرفی در راستای سیاست های کلان کشور و با توجه به اهمیت خانه در دین مبین اسلام؛ بدین روی، تاکید بر اصول طراحی معماری مسکن طبق نظام معرفتی اسلام یک امر مهم و ضروری برای دست‌یابی به کیفیت مطلوب سکونت به نظر می رسد. از این‌رو، هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به اصول طراحی معماری مسکن مطلوب در راستای مولفه های ارزشی لازمان و لامکان اسلامی می‌باشد. بنابراین این پژوهش با روش تحقیق ترکیبی و در دو گام اصلی صورت خواهد گرفت. در گام اول با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به کمک منابع درجه اول دینی (قرآن مجید)، به استخراج مفاهیم دینی و سپس تخصصی کردن مفاهیم، مطابق با مبانی نظری پژوهش خواهد پرداخت. در گام دوم به ارزشیابی و اولویت بندی شاخص های ارائه شده در مدل تحلیلی از نظر خبرگان و ارزشیابی همان شاخص ها در نمونه های موردی با تکنیک سلسله مراتب فازی (ahp) خواهد پرداخت. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که الگوهای معماری منتج شده از مفاهیم و آموزه های قرآنی را می توان در دو حیطه مولفه های معماری عملکردی و کالبدی در مسکن اسلامی طبقه بندی کرد. که از نظر خبرگان، زیرمولفه مکان یابی و هندسه با وزن‌های 0.217 و 0.275 به ترتیب در مولفه عملکردی و کالبدی دارای بیشترین ضریب اهمیت می باشند.

The Assessment of the Value Components of Contemporary Housing Architecture based on the Epistemic System of Islam (Case Study: Urmia Contemporary Houses)

Considering the need for housing in recent decades as one of the most basic human needs, and in line with the country’s major policies and the importance of home in the religion of Islam, Thus, the emphasis on the principles of housing architecture design, according to the Islamic epistemic system, seems to be an important and indispensable factor in achieving the desired quality of housing. Thus, the present study seeks to answer the question of how well the original Islamic and Qur’anic concepts have been able to be expressed in contemporary physical and functional dimensions in the context of contemporary housing patterns. While explaining the components of Islamic value in the field of housing architecture, in this regard, this research will be done through a combination of two main steps. In the first step, by descriptiveanalytical research method and by gathering information in the form of library and documentary studies with the help of firstrate religious sources (Quran Majid), he will extract religious concepts and then specialize the concepts according to the theoretical foundations of research. In the second step, we will evaluate and prioritize the indicators presented in the analytical model from the experts’ point of view and evaluate the same indicators in the case samples by fuzzy hierarchy (AHP) technique. The results show that architectural patterns derived from Qur’anic concepts and teachings can be classified into two domains of functional and physical architecture components in Islamic housing. According to the experts, the subcomponents of location and geometry with the weights of 0.217 and 0.275 have the highest importance factor in the functional and physical components, respectively.