اثر دماهای یخبندان بر سنین مختلف ژنوتیپ‌های نخود در شرایط کنترل شده‌

به منظور بررسی اثرات دماهای مختلف زیر صفر بر ژنوتیپ های پیشرفته نخود دیم، این مطالعه در سال زراعی 92-1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه و در شرایط کنترل شده (اطاقک سرما) در قالب آزمایش اسپلیت اسپلیت پلات با سه تکرار و بر پایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. سنین مختلف گیاهچه ای (1، 3 و 6 هفته ای) در کرت های اصلی، دماهای مختلف زیر صفر ( صفر، 5، 10، 15 و 20 درجه سانتی گراد) در کرت های فرعی و ژنوتیپ های نخود (ilc 3279 ،flip 0075 ، ilc 482، flip 0084،sel. 96th. 11439، ilc 533 و رقم سارال) در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاثیر عامل سن گیاهچه بر نسبت مقاومت به سرما (frr) از نظر آماری معنی دار نبود، ولی بیشترین و کمترین تحمل سرما به ترتیب در سنین 3 و 6 هفتگی مشاهده شد. عامل شدت سرما تاثیر معنی داری بر تحمل سرمای ژنوتیپ ها داشت و با افزایش شدت سرما از صفر به سمت 20 درجه سانتی گراد، تحمل سرمای ژنوتیپ ها کاهش یافت. تفاوت بین ژنوتیپ های آزمایشی از نظر نسبت تحمل سرما نیز معنی دار بود و در مجموع، رقم ســارال با نسبت تحمل سرمای معادل 0.89 در مقایسه با سایر لاین های آزمایشی، برتری داشته و از تحمل مطلوب و قابل قبولی برخوردار بود.

Effect of Freezing Temperatures on Different Seedling Ages of Chickpea Genotypes under Controlled Conditions

In order to study the effects of subzero temperatures on advanced chickpea genotypes, this study was carried out as splitsplit plot based on randomized complete block design with three replications under controlled conditions (cold room) at Maragheh Dryland Agricultural Research Station during 20132014 cropping season. Different seedling stages (1,3 and 6 weeks after planting) were in main plots, different subzero temperatures (0, 5, 10, 15 and 20 °C) in sub plots and chickpea genotypes (ILC3279, FLIP0075, ILC482, FLIP0084, Sel.96th.11439, ILC 533 and cultivar Saral) in subsub plots. Results showed that seedling age did not significantly affect the frost resistance ratio (FRR), but the highest and the lowest FRR were observed in seedlings with 3 and 6 weeks age, respectively. Cold severity had significant effect (p≤ 0.01) on FRR and with increasing cold severity from 0 to 20°C, FRR of genotypes was decreased. Differences among chickpea genotypes were significant (p≤ 0.01) and Saral cultivar with FRR = 0.89 showed an acceptable level of cold tolerance comparing with the other genotypes.