تجزیه ژنتیکی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه برنج در نسل‌های f2 حاصل از تلاقی‌های دای‌آلل

به منظور تجزیه ژنتیکی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانه در برنج، شش رقم، حسنی، شاه پسند، کادوس، واندانا، هاشمی و ir36 به همراه نسل های f2 حاصل از تلاقی های کامل دای آلل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1391 کاشته و صفات مختلف مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد در آن ها اندازه گیری شد. تجزیه واریانس داده ها اختلاف معنی داری را در بین ژنوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد برای کلیه صفات مربوطه نشان داد. تجزیه ژنتیکی به روش هیمن نشان داد که به غیر از صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه، سایر صفات تحت کنترل اثر غالبیت ناقص ژن ها قرار داشتند و وراثت پذیری خصوصی نسبتاً بالا برای آن ها مبین سهم بیشتر اثر افزایشی ژن ها در کنترل آن ها بود. در مقابل، صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه توسط اثر فوق غالبیت ژن ها کنترل شدند و وراثت پذیری خصوصی پایین آن ها نیز نشان دهنده نقش اثر غیرافزایشی ژن ها در کنترل آن ها بود. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع قابل ملاحظه و قابل انتقال به نتاج برای بیشتر صفات مرتبط با عملکرد دانه، در جمعیت مورد نظر وجود دارد و از این رو با انتخاب ژنوتیپ های برتر و افزایش ژن های با اثر افزایشی در طی نسل های مختلف می توان عملکرد دانه و صفات وابسته به آن را تا حدود زیادی در جمعیت مورد مطالعه اصلاح کرد.

Genetic Dissection of Morphological Traits Related to Rrice Grain Yield and Yield Components in F2 Generations Derived from Diallel Crosses

To assess the genetic control of morphological traits related to grain yield in rice, six cultivars, Hassani, Shahpasand, Kadous, Vandana, Hashemi and IR36, together with F2 generations derived from complete diallel crosses, were evaluated in a randomized complete block design with three replications in research field of College of Agricultural Siences, the University of Guilan, during 2012, and morphological traits related to yield and yield components were measured. Analysis of variance of the data showed that there were significant differences among genotypes at 1% probability level for all measured traits. The genetic analysis by Hayman method showed that except panicle number per plant, flag leaf length and 1000 grain weight, other traits were influenced by partial dominance effects and relatively high narrowsense heritability indicating that the proportion of addative gene effects were more than nonadditive effects. In contrast, panicle number per plant, flag leaf length and 1000 grain weight were controlled by overdominance gene effects and their low narrowsense heritability indicated the role of nonaddative gene effects. Results of current research showed that there is considerable variation transferable from parents to offspring for most traits related to grain yield in the studied population, so selecting superior genotypes can be improved grain yield and itrsquo s related traits in this population.