اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات زراعی ژنوتیپ‌های گندم نان در منطقه مراغه

به منظور مطالعه عملکرد دانه و برخی خصوصیات زراعی ژنوتیپ‌های گندم نان در محیط‌های دیم و آبیاری تکمیلی، این پژوهش با 23 ژنوتیپ درایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه طی دو سال زراعی (89- 1387) اجرا و از صفات زراعی مختلف یادداشت‌برداری به عمل آمد. بر اساس نتایج، اثرمحیط بر کلیه صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. بین ژنوتیپ‌ها نیز از نظر صفات شاخص برداشت، تعداد سنبله بارور در متر مربع و عملکرد دانه اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد و از نظر وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله اختلاف معنی‌دار درسطح احتمال یک درصد وجود داشت. اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بر وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت وتعداد دانه در سنبله در سطح احتمال یک درصد و بر صفت عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار بود. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم با آبیاری تکمیلی (45 میلی‌متر در زمان کاشت) و شرایط دیم به ترتیب 4412 و 2989 کیلوگرم در هکتار بود که آبیاری تکمیلی منجر به افزایش معنی‌دار عملکرد دانه (1423 کیلوگرم در هکتار) شد. آبیاری تکمیلی باعث افزایش معنی‌دار در تعداد سنبله بارور در مترمربع (134 عدد)، شاخص برداشت (3 درصد)، وزن هزاردانه (4 گرم)، عملکرد بیولوژیک (بیش از 96/2 تن)و طول دوره پرشدن دانه (4 روز) نسبت به شرایط دیم شد. ژنوتیپ‌های شماره 16 (pyn/bau//bonito) و 17 (suben-7) به ترتیب با 5256 و 5109 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، 9/11 و 8/11 تن در هکتار عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و بهره‌وری آب بالاتر و وزن هزار دانه بیشتر، برای محیط آبیاری تکمیلی مناسب تشخیص داده شدند.