ترکیب‌پذیری برخی لاین‌های آفتابگردان (Helianthus annuus L.) از نظر صفات مهم زراعی

به منظور تهیه هیبریدهای جدید و ارزیابی ترکیب‌پذیری برخی لاین‌های نرعقیم و لاین‌های بازگردان باروری، سی و دو دورگ آفتابگردان حاصل از تلاقی چهار لاین بازگردان باروری شامل rn-3، rn-137، r-864 و r-217 با هشت لاین نرعقیم سیتوپلاسمی شاملcms 19 ،cms 51 ،cms 156/1،cms 456/2 ،cms 522/2 ،cms 1052/1 ،cms 60/30 وms 1221/1 در سال 1391 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که دورگ‌های cms19×r217، cms1221/1×r137 و cms19×r137 به ترتیب با 7008، 5545 و 5526 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. هیبرید فرخ (شاهد) با 5412 کیلوگرم در هکتار از نظر عملکرد دانه در رتبه چهارم قرار گرفت. تجزیه واریانس لاین × تستر نشان داد که اثر لاین‌های بازگردان باروری و لاین‌های نرعقیم سیتوپلاسمی که برآوردی از ترکیب‌پذیری عمومی است برای اکثر صفات زراعی مورد ارزیابی معنی‌دار بود. لاین‌های بازگردان باروری r137 و r864 و لاین نرعقیم cms19 بیشترین ترکیب‌پذیری عمومی مثبت برای عملکرد دانه را داشتند. اثر متقابل لاین‌های بازگردان باروری و لاین‌های نرعقیم سیتوپلاسمی که برآوردی از ترکیب‌پذیری خصوصی است برای صفات تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، قطر طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی‌دار بود. بیشترین ترکیب‌پذیری خصوصی برای عملکرد دانه متعلق به دورگ‌های cms19 × r217 وcms 456/2 × r217 بود.