مطالعه صفات فیزیولوژیکی و زراعی مرتبط با تحمل به خشکی در جمعیت لاین‌های نوترکیب جو (ایگری × آریگاشار)

به منظور بررسی صفات فیزیولوژیکی و زراعی موثر در تحمل به خشکی و ارتباط آن‌ها با عملکرد دانه و مطالعه شاخص‌های تحمل و حساسیت به خشکی درجمعیت لاین‌های نوترکیب جو(ایگری × آریگاشار)، این آزمایش با استفاده از 169 لاین نوترکیب درقالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار به مدت دو سال (92-1390) در ایستگاه‌های تحقیقاتی یزد و بیرجند در دو شرایط قطع آبیاری در 50% گلدهی و آبیاری کامل اجرا شد. در طول فصول زراعی لاین‌ها از نظر صفات فیزیولوژیکی و شاخص‌های مقاومت به خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب صفات مورد مطالعه در دو شرایط، اثر معنی‌دار برای محیط، ژنوتیپ و محیط × ژنوتیپ نشان داد. در بین صفات اندازه‌گیری شده در شرایط تنش خشکی، شاخص برداشت (**753/0 = r)، عملکرد بیولوژیکی (**572/0 = r)، دمای سایه‌انداز گیاه (**522/0 -= r)، محتوای آب نسبی (**385/0 = r) و وزن هزاردانه (**339/0 = r) و در شرایط بدون تنش عملکرد بیولوژیکی (**762/0 = r) و شاخص برداشت(**721/0 = r) بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان دادند. در بین صفات فیزیولوژیکی اندازه‌گیری شده، دمای سایه‌انداز‌ گیاه با توجه به همبستگی بالا با عملکرد دانه گیاه و سهولت اندازه‌گیری آن در تمامی مراحل برنامه به‌نژادی، می‌تواند به عنوان یک شاخص مهم در گزینش ژنوتیپ‌ها برای مقاومت به خشکی در نظر گرفته شود. با توجه به میانگین عملکرد در تنش (ys) و بدون تنش (yp) و شاخص‌های تحمل و حساسیت به خشکی (ssi، tol، mp، gmp، sti و harm) لاین‌ها در چهار گروه شامل پتانسیل بالای عملکرد و متحمل به خشکی، پتانسیل بالا و حساس به خشکی، نیمه متحمل و پتانسیل عملکرد پایین و حساس به خشکی گروه‌بندی شدند