تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های کاهوی ایرانی بر اساس نشانگرهای RAPD

شناسایی ویژگی‌ها و پتانسیل ژنتیکی ژرم‌پلاسم کاهو در ایران و امکان استفاده از آن‌ها در ایجاد ارقام از اهداف مهم به‌نژادی این محصول است. در این آزمایش 42 ژنوتیپ کاهوی ایرانی از مناطق مختلف کشور همراه با یک رقم خارجی با استفاده از هفده آغازگر تصادفی rapd در واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز در آزمایشگاه سبزی و صیفی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه‌های آماری شامل تجزیه به مولفه‌های اصلی، تجزیه خوشه‌ای با استفاده از الگوریتم upgma به منظور تعیین کارآیی نشانگرها محتوی اطلاعات چند شکلی، شاخص نشانگری، نسبت چندگانه موثر و قدرت تفکیک انجام شد. آغازگرها در مجموع 807 باند چند شکل تولید کردند که بیشترین تعداد مربوط به آغازگر p9 با 78 باند و کمترین آن آغازگر p6 با 15 باند بود. دامنه اندازه باندهای تولید شده در آغازگرها بین 280 تا 3000 جفت باز متغیر بود. در محاسبه ضرایب تشابه به روش جاکارد، ضرایب تشابه از صفر تا 324/0 متغیر بود. بیشترین تشابه به ترتیب، بین ژنوتیپ بابل و لاین11 مازندران (324/0)، لاین‌های 19 و 23 مازندران (0/314) و ژنوتیپ کرج و سفید نیشابور (0/300) به دست آمد. تجزیه خوشه‌ای داده‌های مولکولی توانست ژنوتیپ‌ها را در سطح تشابه 25/0 مطابق با صفات مورفولوژیک به چهار گروه تقسیم‌ندی کند. نتایج نشان داد ژنوتیپ‌های مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بودند و استفاده از نشانگرهای rapd برای گروه‌بندی کاهوهای بومی ایران روش مفید و موثری است.