واکنش لاین‌های پیشرفته نخود (Cicer arietinum L.) به سرمای بدون پوشش برف در کشت پاییزه

به منظور بررسی تحمل به سرما در سیزده لاین پیشرفته نخود دیم به همراه رقم شاهد جم و تعیین روابط بین صفات زراعی در شرایط کنترل شده و مزرعه‌، دو آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام شد. آزمایش اول به صورت کشت پاییزه در شرایط مزرعه با چهار تکرار وآزمایش دوم با سه تکرار در جعبه‌های بتونی به ارتفاع 1 متر از سطح خاک و با استفاده از پوشش نایلونی به منظور جلوگیری از بارش برف روی بستر انجام شد. پس از رفع سرمای زمستان درصد خسارت لاین های آزمایشی تعیین شد. در شرایط مزرعه‌ از نظر کلیه صفات بین لاین های آزمایشی اختلاف معنی‌داری وجود داشت. در شرایط جعبه‌های بتونی نیز اختلاف معنی‌دار بین لاین‌های آزمایشی از نظر تحمل به سرمای بدون پوشش برف مشاهده شد. لاین flip 00-84c با 87% درصد زنده مانی در شرایط مزرعه‌ و23% خسارت سرمای بدون پوشش برف (c°20- به مدت دو روز) تحمل بیشتری نسبت به سایر لاین ها نشان داد. بین میزان خسارت سرما در شرایط کنترل شده و تعداد بوته‌های زنده مانده بعد از سرمای زمستان در شرایط مزرعه همبستگی منفی و معنی‌دار(r = -0.56*) وجود داشت. بین میزان خسارت سرما در شرایط کنترل شده و میزان خسارت در اولین و دومین سرمای شدید در شرایط مزرعه همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود داشت (r = 0.50* و r = 0.56*). در مجموع بین نتایج به دست آمده در شرایط کنترل شده و شرایط مزرعه همخوانی وجود داشت و می‌توان روش کشت در بسترهای بتونی را به عنوان روشی مطمین برای ارزیابی و غربال گری ژرم‌پلاسم نخود در برابر سرما توصیه کرد.