ارزیابی عملکرد علوفه خشک و پروتیین خام، رقابت و شاخص‌های سودمندی در کشت مخلوط گیاهان بقولات علوفه‌ای یکساله با جو در شرایط دیم استان زنجان

به منظور ارزیابی سودمندی کشت مخلوط گیاهان علوفه‌‌ای یکساله خلر، نخود علوفه‌‌ای، ماشک گل خوشه‌ای و ماشک مجاری با جو در دو نسبت کشت 3:1 و 1:1 آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 13 تیمار و چهار تکرار به مدت دو سال (90-1388) در شرایط دیم خدابنده در استان زنجان انجام شد. تجزیه واریانس مرکب داده نشان داد که اثر تیمارها بر عملکرد ماده خشک، پروتیین خام و نسبت برابری زمین در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین مقدار علوفه‌ خشک (‌46/6 تن در هکتار) و پروتیین خام (‌54/0 تن در هکتار) به ترتیب از کشت خالص جو و نسبت کشت 75% نخود علوفه‌ ای+ 25% جو حاصل شد. مقادیر زیاد جز جو در ضریب نسبی تراکم (‌85/4 تا96/2 = kb‌) غالب بودن این گیاه را در رقابت بین گونه‌ای با گیاهان بقولات علوفه‌‌ای نشان داد. بین تیمارهای مخلوط نسبت کشت 75% نخود علوفه‌‌ای + 25% جو به دلیل کسب بیشترین مقادیر عملکرد پروتیین خام (‌54/0 تن در هکتار‌)، نسبت برابری زمین (11/1)، شاخص بهره‌وری سیستم (‌92/2‌)، ضریب تراکم نسبی (‌55/1‌) و شاخص مزیت پولی (‌7/72+‌) مناسب‌ترین گیاه و نسبت کشت برای شرایط دیم استان زنجان توصیه می‌شود.