فاکتورهای بیماریزایی عامل بیماری زنگ زرد گندم (Puccinia striiformis f. sp. tritici Westend) در چند منطقه ایران در سال های 1383-1381

بیماری زنگ زرد از مهم ترین بیماری های گندم در کشور ایران می باشد که در سال های شیوع می تواند خسارت قابل توجهی به محصول وارد آورد. استفاده از ارقام مقاوم بهترین روش کنترل این بیماری محسوب می شود. برای تهیه ارقام مقاوم شناخت از قارچ عامل بیماری و نژادهای آن ضروری می باشد. این بررسی به منظور شناسایی فاکتورهای بیماریزایی ( ژن های بیماریزایی) و تغییرات سالیانه آن ها در یازده منطقه گندم خیز کشور، در شرایط آلودگی طبیعی انجام شد. در این تحقیق شانزده لاین یا رقم استاندارد اصلی( هر یک حامل یک یا چند ژن مقاومت به زنگ زرد)، دوازده لاین ایزوژنیک زنگ زرد، چهارده لاین تکمیلی و یک رقم حساس ( بولانی به عنوان شاهد حساس) در سه سال زراعی 1383-1380 به صورت خزانه های تله‌ (trap nurseries) در این مناطق کاشته شدند. یادداشت برداری ازبیماری در مرحله گیاه کامل و زمانی که برگ پرچم ظاهر شده و حداکثر آلودگی بر روی ارقام حساس دیده شد، با استفاده از تیپ و شدت آلودگی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در هر سه سال بیشترین بیماریزایی برای ژن های yra , yr25, yr9,yr7, yr6 مشاهده گردید. در سال 1383 برای دو ژن yrsu, yr10 در دو منطقه نهاوند و دزفول بیماریزایی مشاهده گردید که از این نظر با نتایج سال های گذشته متفاوت بود. بر روی ژنوتیپ های kalyansona(yr2), lee(yr7) , moro(yr10), federation* 4/kavkas(yr9), suwan 92/omar (yrsu), heines kolben (yr 6) و لاین های ایزوژنیک yr9/6 avocet, yr7/6 avocet, avocer r (yra), yr6/6 avocet s; yr7/6 avocet s و tpl295 (yr25) حداقل در یک یا چند منطقه بیماریزایی وجود داشت.