الگوی بیان ژن‏های القایی در واکنش به تنش خشکی در کلزا (Brassica napus)

به منظور مطالعه تاثیر سطوح تنش خشکی بر گیاه کلزا آزمایشی در شرایط گلخانه انجام شد. بذر رقم فالکون در بستر سبک کاشته و پس از بهاره‌سازی به گلخانه تحقیقاتی منتقل شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با پنج تکرار انجام شد. سطوح تیمار خشکی شامل 6-، 4-، 2-، 1- و 5/0- بار بر حسب مقدار آب مورد نیاز در تکرارهای هر تیمار محاسبه شد. نمونه‌برداری برای محاسبه شاخص بیوشیمیایی tbarm و میزان کلروفیل به صورت ماهانه و تکراردار انجام شد. نمونه برداری تصادفی و تکراردار برای انجام مطالعات مولکولی و بررسی بیان ژن‏ها نیز در زمان حداکثر رشد رویشی انجام شد. صفات مورفولوژیک مورد بررسی تعداد برگ، سطح برگ، روز تا گلدهی و وضعیت ظاهری بودند. نتایج نشان داد با افزایش میزان تنش خشکی اغلب صفات مورفولوژیک افت قابل توجهی داشتند. میزان کلروفیل نیز وضعیت مشابهی را داشت، در مقابل شاخص tbarm (شاخص اکسیداسیون سلولی) با افزایش میزان تنش افزایش چشمگیری نشان داد. تیمار تنش خشکی 5/0- بار موجب افت معنی‌داری در میزان صفات و بیان ژن‏های فتوسنتزی نشد. کاهش معنی دار میزان صفات، افزایش شاخص tbarm و تغییرات جهت دار بیان ژن‏ها در تنش 2- بار تشدید شد. فعالیت اغلب ژن‏های القای تحمل به خشکی در تیمار 1- بار بیشتر شد و با تشدید تنش خشکی افزایش یافت. انطباق قابل توجهی بین واکنش صفات زراعی، شاخص های بیوشیمیایی و روند تغییرات بیان ژن‏ها در پاسخ به سطوح تنش خشکی ملاحظه شد.