ارزیابی خصوصیات زراعی ژنوتیپ‌های گندم مصنوعی

در سال‌های اخیراستفاده از تنوع ژنتیکی موجود در سطوح مختلف خزانه ژنی گندم به عنوان منابعی غنی جهت اصلاح و پیشبرد صفات متعدد مورد توجه قرارگرفته است. از جمله این منابع می‌توان به گونه‌های وحشی اشاره کرد که برای بهره‌برداری از آن‌ها از گونه‌های حد واسط و تولید ارقام مصنوعی استفاده شده‌است. در بررسی حاضر 100 ژنوتیپ گندم مصنوعی دریافتی از مرکز بین‌المللی تحقیقات گندم و ذرت (cimmyt) به همراه ارقام گندم شاهد پیشتاز، پیشگام و مغان-3 در شرایط آبی درمزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر واقع در کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج آزمایش تنوع زیادی را در ژنوتیپ‌های گندم مصنوعی از نظر اکثر صفات زراعی نشان داد. تجزیه رگرسیون نشان داد که در گندم‌های مصنوعی صفاتی مانند تعداد روز از ظهور سنبله تا رسیدن فیزیولوژیکی، ارتفاع بوته و تعداد دانه در سنبله اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد دانه داشتند. دسته‌‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس تجزیه کلاستر به روش وارد (ward) گندم های مصنوعی مورد مطالعه را در هفت گروه هر یک با ویژگی‌های خاصی قرار داد. با توجه به نتایج به دست آمده تعداد پانزده ژنوتیپ گندم مصنوعی با داشتن عملکرد دانه بالا و برخی خصوصیات زراعی مناسب شناسایی و برای بررسی بیشتر در نظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که گندم‌های مصنوعی می‌توانند به عنوان منابع ارزشمندی برای انتقال صفات جدید و متنوع به خزانه ژنی گندم‌های زراعی مورد توجه قرار گیرند وتنوع مناسبی را برای به‌نژادگران به منظور اصلاح و تولید ارقام فراهم آورند.