عوامل موثر بر بروز عارضه اختلال در غلاف‌بندی و عملکرد دانه سویا [glycine max (l.) merrill] در استان گلستان

در چهار دهه گذشته، عارضه اختلال در غلاف‌بندی یکی از مهمترین عوامل موثر درکاهش عملکرد دانه و تولید سویا در استان گلستان بوده است. به‏منظور بررسی تاثیر عوامل مدیریتی بر پیشگیری از عارضه اختلال در غلاف بندی و کاهش عملکرد دانه سویا، 80 مزرعه سویا در دو منطقه گرگان و علی‌آباد که رقم کتول را کشت کرده بودند، در سال های 1397 و1398 ، انتخاب شدند. تجزیه رگرسیونی گام به گام نشان داد که از بین متغیرهای مختلف، مدل عملکرد دانه با سه متغیر و به صورتyield = -442.5 + 6.9 x1 + 180.2 x2 + 866.2 x3  بود، که در آن x1 مصرف کود پتاسیم، x2 تعداد دفعات آبیاری و x3 تعداد دفعات سمپاشی علیه آفات می باشند. از بین اجزای شکاف عملکرد دانه، سهم مصرف پتاسیم 19/2درصد، تعداد دفعات آبیاری 18/7درصد و تعداد دفعات سمپاشی علیه آفات 62/1درصد بود که نشان دهنده درجه اهمیت عوامل ذکر شده جهت بهبود عملکرد دانه بود. از 80 مزرعه مورد بررسی، 15 مزرعه دچار عارضه اختلال در غلاف‌بندی کامل و 18 مزرعه نیز دچار درصدهایی از عارضه شده بودند. میانگین عملکرد دانه در مزارع سالم 3039 کیلوگرم در هکتار و در مزارع با درصدهایی متفاوت از عارضه 848 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج این مطالعه نشان دهنده اهمیت مدیریت صحیح آفات در کنترل و پیشگیری از عارضه اختلال در غلاف‌بندی سویا بود.

factors affecting the incidence of pod anomaly disorder and seed yield of soybean [glycine max (l.) merrill] in golestan province in iran

over the past four decades, pod anormaly disorder has been one of the most important factors affecting soybean seed yield and production in golestan province in iran. to assess the role of crop management factors on soybean pod anormaly and seed yield, 80 soybean fields were selected randomly during 2018 and 2019 in gorgan and aliabad in glestan province. stepwise regression analysis showed that seed yield model (yield = -442.5 + 6.9 x1 + 180.2 x2 + 866.2 x3) was determined with three factors of potassium fertilizer (x1), number of irrigation (x2) and insect pest management (x3). potassium fertilizer, number of irrigation and insect pest management explained 19.2%, 18.7% and 62.1% of the yield gap components, respectively, and reflected the importance of these factors for increasing soybean seed yield. among 80 soybean fields, 15 and 18 fields had full and partial pod anomaly disorder symptoms, respectively. the mean soybean seed yield for fields without and partial pod anomaly disorder was 3039 and 848 kg ha-1, respectively. the results of this study showed the importance of optimum insect pest management to prevent and control the incidence of soybean pod anomaly disorder in goletan province in iran.