بررسی فاکتورهای پرآزاری عامل بیماری زنگ قهوه‌ای گندم (. puccinia triticina eriks) در ایران طی سال‌های 1400-1396

زنگ قهوه‌ای گندم با عامل .puccinia triticina eriks، به‌دلیل تغییرات نژادی و تولید نژادهای جدید باعث شکسته شدن مقاومت ارقام مقاوم به این بیماری می‌شود. برای بررسی این تغییرات و شناسایی فاکتورهای پرآزاری در قارچ عامل بیماری، طی چهار سال زراعی (1396-1400) خزانه‌های تله در هشت منطقه از کشور شامل گرگان، قراخیل، کلاردشت، اردبیل، مغان، بروجرد، اهواز و دزفول کشت شد. در مرحله‌ی باز شدن کامل برگ پرچم و پس از حداکثر آلودگی بیماری بر روی رقم حساس، شدت آلودگی بر اساس روش اصلاح شده‌ی کاب(the modified cobb scale) و همچنین تیپ آلودگی بر اساس روش رولفز و همکاران یادداشت برداری ‌شد. نتایج نشان داد در مناطق مورد مطالعه در طی چهار سال، بر روی ارقام حامل ژن‌های lr2a، lr2b، lr19، lr34 و ترکیب‌ ژنی lr10/lr27+/lr31 پرآزاری مشاهده نشد و بنابراین ژن‌های مذکور به‌عنوان ژن‌های موثر به بیماری زنگ قهوه‌ای گندم در ایران شناسائی و معرفی شدند. برای ارقام حامل سایر ژن‌ها، حداقل در یکی از مناطق مورد بررسی، پرآزاری مشاهده شد که از این میان برای ارقام حامل ژن‌ lr22a و ژن lr21 کمترین پرآزاری مشاهده شد. این دو ژن به‌ترتیب موثرترین ژن های مقاومت نسبت به زنگ قهوه‌ای گندم در ایران پس از ژن‌های فوق بودند.

study of virulence factors of causal agent of wheat leaf rust (puccinia triticina eriks.) in iran during 2017-2021

wheat leaf rust caused by puccinia triticina eriks is one of the most important wheat disease due to its wide distribution and yield loss in the world. racial variation and emergence of new races leads to break the resistance of resistant wheat cultivars. to study these changes and to identify the virulence of p. triticina erkis., a research project was carried out by planting trap nurseries in four cropping seasons (2017-2021) in karaj, gorgan, gharakhil, kalardasht, ardebil, moghan, boroujerd, ahvaz and dezful. at flag leaf stage and when maximum disease infection on susceptible check was observed, the disease severity and infection type were scored based on the modified cobbs scale and rolfes et al. method, respectively. according to the results of this study, during four growing seasons in different locations, no virulence was observed on varieties with lr2a, lr2b, lr19, lr34 gene(s) and the lr10/lr27+/lr31 gene combination, and these genes were identified as effective for wheat leaf rust disease in iran. virulence was observed on varieties carrying other resistance gene(s), at least in one test location, and indicated that the above genes were ineffective in those region. differential lines carrying lr22a and lr21 genes, with resistance reaction in most seasons, were effective genes, following the aforementioned genes, for resistance to wheat leaf rust in iran, respectively.