ارزیابی دو نسل از دو جمعیت تتراپلوئید چغندرقند از نظر مقاومت به ساقه‌روی

مهم‎ترین مزیت کشت پائیزه چغندرقند نسبت به کشت بهاره نیاز آبی کمتر آن است، ولی یکی از ضروریات کشت پائیزه استفاده از ارقام مقاوم به ساقه‎روی می‎باشد. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه کشت سطح متفاوتی از مقاومت مورد نیاز است. هدف از مطالعه حاضر، تولید و ارزیابی پایه‎های گرده‎افشان مقاوم به ساقه‎روی براساس گزینش ژنوتیپ‎های نیمه‎خواهری بود. در مهر سال 1389 تعداد 250 فامیل نیمه‎خواهری متعلق به دو جمعیت تتراپلوئید 12460 و 12650 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی اولتان (مغان) کشت و از نظر مقاومت به ساقه‎روی غربال شدند. براساس ارزیابی‌ها، از جمعیت اول تعداد چهار فامیل و از جمعیت دوم، یک فامیل مقاوم انتخاب شد. در سال 1392، از چهار فامیل جمعیت 12460 مجدداً 120 فامیل و از تنها فامیل منتخب جمعیت 12650 90 فامیل نیمه‎خواهری جدید تهیه شد که به‎صورت کشت پائیزه طی دو سال 93-1392 و 94-1393 به‎همراه جمعیت‎های والدینی، چهار شاهد مقاوم و یک شاهد حساس به ساقه‎روی در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه مغان ارزیابی شدند. تنوع قابل توجهی در میان فامیل‎های نیمه‎خواهری از نظر مقاومت به ساقه‎روی مشاهده شد. در جمعیت 12460 نود و هشت فامیل و در جمعیت 12650 چهل و هفت فامیل مقاوم‎تر از جمعیت والدینی بودند و با آن تفاوت معنی‎دار داشتند، که حاکی از تاثیر مثبت گزینش برای افزایش مقاومت به ساقه‎روی بود. وراثت‎پذیری خصوصی برای مقاومت به ساقه‎روی در فامیل‎های دو جمعیت 12460 و 12650 به‎ترتیب معادل 85 و 66 درصد برآورد شد.