خصوصیات میوه برخی از ارقام و ژنوتیپ‌های بادام شمال غرب ایران

در این پژوهش 22 صفت کمی و کیفی خشک‌میوه و مغز 31 ژنوتیپ و رقم داخلی و خارجی بادام موجود در کلکسیون بادام ایستگاه تحقیقات باغبانی سهند در سال‌های 1390 تا 1393 مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس برخی از صفات شاخص، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را به سه گروه اصلی تقسیم کرد. ژنوتیپ‌های alc1812، alc702، alc206، alc907 و رقم نون پاریل که در گروه دوم قرار گرفتند، درصد مغز بالایی داشتند و جزو ژنوتیپ‌های پوست کاغذی بودند که از نظر آجیلی اهمیت بالایی دارند. ژنوتیپ‌های alc1011، alc1212، alc123 و رقم فرانیس که در گروه سوم قرار گرفتند، دارای مغز بزرگ با پوسته چوبی نسبتاً ضخیم و سخت بودند. این ژنوتیپ‌ها اگرچه جزو ارقام نیمه‌سنگی گروه‌بندی شدند، ولی به دلیل دارا بودن مغز درشت‌تر، از نظر آجیلی مورد توجه هستند. ضرایب همبستگی بین صفات اندازه‌گیری شده نشان دهنده وجود همبستگی مثبت و یا منفی معنی‌داری بین برخی از صفات مهم خشک‌میوه و مغز بود. استحکام پوسته چوبی با ضخامت پوسته و وزن خشک‌میوه همبستگی مثبت معنی‌داری نشان داد . درصد مغز نیز با ضخامت پوسته چوبی و استحکام آن همبستگی منفی و معنی‌دار ولی با باز شدن پوسته چوبی همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. نتایج این پژوهش می‌تواند در انتخاب ژنوتیپ‌های امیدبخش و کاربرد آن‌ها در برنامه‌های به‌نژادی مورد استفاده قرار گیرد.

Fruit Characteristics of some Almond Cultivars and Genotypes of Northwest of Iran

In this study 22 quantitative and qualitative traits of fruit of 31 Iranian and foreign almond genotypes and cultivars collected in almond collection of Sahand Horticultural Research Station were evaluation. Cluster analysis based on some prominent traits, devided genotypes in to three main clusters. ALC1812, ALC702, ALC206, ALC907 genotypes and NonPariel cultivar that were placed in the second cluster, had high kernel percentage and thin shells, so they are suitable for nut trading. ALC1011, ALC1212, ALC123 genotypes and Fragness cultivar that were placed in the third cluster, had great kernels and thick and hard shells like semistony nuts, so they are also suitable for nut trading. Results of simple correlation analysis between evaluated traits showed significant positive or negative correlations between some important traits of nut and kernel. Shell hardiness had significant positive correlation with shell thickness and nut weight. Kernel percentage had also significant but negative correlation with shell thickness and hardness but positive correlation with shell opening. Results of this study can be used for selection of promising genotypes and almond improvement programs.