اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و صفات زراعی چند ژنوتیپ کنجد در منطقه بهبهان

این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت دو سال زراعی (92-1390) اجرا شد. تاریخ کاشت در سه سطح شامل 5 تیر، 20 تیر و 5 مرداد در کرت های اصلی و ژنوتیپ های کنجد در پنج سطح شامل لاین های l584215، l586365، صفی آبادی، رقم یلووایت و توده محلی بهبهان (شاهد) در کرت های فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل آن ها بر عملکرد دانه و اجزای آن معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در سال های اول و دوم در تاریخ کاشت های 5 تیر و 5 مرداد به ترتیب معادل 1281 و 889 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در سال اول با میانگین1417 و 1151 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم با متوسط 916 و 752 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد دانه بودند. در اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم، در سال اول توده محلی بهبهان و رقم یلووایت در تاریخ کاشت 5 تیرماه به ترتیب با میانگین 1688 و 1449 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم در تاریخ کاشت 5 مرداد به ترتیب با متوسط 1217 و 982 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. در سال اول اجرای آزمایش عملکرد دانه همه ژنوتیپ ها از تاریخ کاشت 5 تیر الی 5 مردادماه سیر نزولی داشت ولی در سال دوم به دلیل خسارت بیماری بوته میری در تاریخ کاشت های 5 و 20 تیر و عدم مشاهده خسارت بیماری فوق در تاریخ کاشت 5 مردادماه، عملکرد دانه روند معکوسی نسبت به سال اول داشت به این ترتیب که حداکثر عملکرد ژنوتیپ ها در تاریخ کاشت 5 مرداد و پایین ترین میزان عملکرد در تاریخ کاشت 5 تیرماه به دست آمد. با توجه به احتمال شیوع بیماری بوته میری در تاریخ کاشت های واقع در تیرماه توصیه می شود کاشت کنجد با استفاده از توده محلی بهبهان و سپس رقم یلووایت در اوایل مردادماه انجام شود.

Effect of Sowing Time on Yield and Agronomic Traits of some Sesame Genotypes in Behbahan Region

This research was carried out in split plot experiment based on randomized complete block design with three replications at Behbahan Agricultural Research Station for two years (2011ndash 2013). The main plot consisted of sowing times 26 June, 11 July and 26 July and sub plot was five genotype L584215, L586365 and Safiabadi lines, Yellow white cultivar and Behbahan local population. Two years combined variance analysis results showed that the effects of sowing time, genotype and interaction effects of sowing time and genotype were significant on seed yield and yield components. The heightest seed yield in the first and second years was produced on 26 June and 26 July sowing times (1281 and 889 kgha1, respectively). The heightest seed yield was produced by Behbahan local population and Yellow white cultivar (1417 and 1151 kgha1 in the first year and 916 and 752 kgha1 in the second year, respectively). The results of interaction effects of sowing time and cultivar showed that in the first year the heightest seed yield was produced by Behbahan local population and Yellow white on 26 June sowing time (1688 and 1449 kgha1, respectively) and in the second year the heightest seed yield was also produced by Behbahan local population and Yellow white on 26 July sowing time (1217 and 982 kgha1, respectively). Seed yield of all genotypes in the first year decreased from 26 June 26 July sowing times. Due to the damage of charcoal rot disease on 26 June and 11 July sowing times, the heightest seed yield was produced on 26 July sowing time in the second year. The heightest and the lowest seed yield of genotypes in the second year was produced on 26 July and 26 June sowing times, respectively. Therefore, due to the possibility of outbreak of charcoal rot disease at the end of June to mid July, planting of Behbahan local population and Yellow white cultivar at the end of July is recommended in Behbahan region.