اثر مدیریت اراضی بر فرسایش پذیری خاک-مطالعه موردی بخشی از حوزه‏ی آبخیز زاینده رود

هدف از این مطالعه بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر فرسایش‏پذیری خاک در بخشی از حوزه آبخیز زاینده رود بوده است. بدین منظور، برخی از ویژگی‏های خاک شامل توزیع اندازه ذرات خاک، درصد سنگریزه، جرم ویژه ظاهری، نفوذپذیری نیمرخ خاک، کد ساختمان و کد نفوذپذیری، ماده آلی، کربنات کلسیم، میانگین وزنی قطر خاکدانه و مقاومت برشی لایه سطحی خاک اندازه‏گیری گردید. فرسایش‏پذیری خاک با استفاده از یک دستگاه شبیه‏ساز باران جهت اعمال بارندگی با شدت (mm h^-1) 30  به مدت 30 دقیقه در پلاتی با مساحت  m^20.25 و شیب 9% در دو کاربری مرتع و مرتع تخریب شده اندازه‏گیری گردید. تجزیه آماری در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گردید که در آن تاثیر بافت و تغییر کاربری اراضی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد کلاس بافت خاک تاثیر معنی‏داری بر فرسایش‏پذیری خاک در سطح احتمال 5 درصد نداشته و تغییرات فرسایش‏پذیری منطقه تحت تاثیر کاربری اراضی بوده است. میانگین فرسایش‏پذیری خاک در کاربری مرتع 0.05 (ton h mj^-1 mm^-1) و در مرتع تخریب شده 0.09 (ton h mj^-1 mm^-1) به دست آمد. براساس نتایج به دست آمده از توابع انتقالی مربوط به هر کاربری مشاهده شد که ذرات رس و شن درشت (0.86=r^2) در کاربری مرتع و مقاومت برشی لایه سطحی و کد نفوذپذیری (0.90=r^2) در کاربری مرتع تخریب شده در سطح 5 درصد نسبت به سایر ویژگی‏های خاک برای توجیه رفتار فرسایش‏پذیری خاک مناسب‏تر می‏باشند.