تاثیر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد و اجزای اسانس نعناع فلفلی (mentha piperita l.)

متابولیت‌های ثانویه ساختارهای پیچیده‌ای دارند که سنتز شیمیایی برخی از آنها در بسیاری از موارد بسیار سخت یا غیر ممکن می باشد و ناچار باید از گیاهان استخراج شوند.  نعناع فلفلی (mentha piperita l.)، از گیاهان دارویی مهم است که ترکیبات آن ارزش اقتصادی بالایی دارند. کاربرد الیسیتورها یکی از راهکارهای موجود برای افزایش عملکرد و تغییر در میزان اجزای اسانس می‌باشد. آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوترسین برتغییر عملکرد و نیز ترکیبات اسانس نعناع فلفلی انجام شد.  به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از تیمارهای پوتریسین (0، 0.1 و 1 میلی‌مولار) و اسید سالیسیک (0، 0.1 و 1 میلی‌مولار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بصورت مزرعه ای اجرا شد. نتایج به‌دست آمده  نشان داد که میانگین عملکرد اسانس با کاربرد سالیسیک‌اسید 1 میلی‌مولار به طور قابل توجهی نسبت به شاهد (41.1 درصد) افزایش یافت. در مجموع 24 ترکیب در اسانس اندام هوایی نعناع فلفلی شناسایی شد که ترکیبات اصلی اسانس شامل منتون (26.14)، منتول (23.21)،  8،1-سینئول (7.49) و ال-منتول (6.73) درصد بود. بنا بر نتایج بدست آمده، غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید و پوتریسین تولید ترکیبات منتون، منتول، ال منتول و متیل استات اسانس را نسبت به شاهد افزایش داد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین‌ داده‌ها نشان داد که میزان ال-منتول از 4.57 تا 6.73 درصد متغیر بود. بیشترین میزان آن در تیمار با سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار حاصل شد. اثرات غلظت‌های مختلف پوتریسین تاثیر معنی‌داری در افزایش ال-منتول نسبت به شاهد نداشت. نتایج نشان داد که تیمار با سالیسیلیک‌اسید موجب کاهش میزان پولگون در اسانس نبست به شاهد شد. کمترین میزان پولگون در تیمار پوتریسین 0.1 میلی‌مولار (2.79 درصد) و سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار (3.04 درصد) بدست آمد. نتایج همبستگی بین ترکیبات اسانس نشان داد که منتون با متیل استات، کاریوفیلن اکسید و منتوفوران دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح یک درصد و با نئومنتول دارای همبستگی منفی و معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد می‌باشد. کمیت و کیفیت اسانس نعناع‌فلفلی تحت تاثیر محلول‌پاشی غلظت‌های مختلف اسیدسالیسیلیک و پوتریسین قرار گرفت. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تیمار اسیدسالیسیلیک 1 میلی‌مولار بیشترین تاثیر را در افزایش اسانس و ترکیبات اصلی اسانس در نعناع فلفلی داشت. نتایج این پژوهش می‌تواند برای کاربرد در کشاورزی مدرن جهت افزایش کیفیت اسانس نعناع فلفلی مفید باشد.

the effect of foliar application of salicylic acid and putrescine on essential oil yield and composition of peppermint (mentha piperita l.)

introductionsecondary metabolites have a complex structure which is produced by chemical bio-synthesis. therefor, they are mostly extracted from wild or cultivated plants. the essences are natural, complex and volatile secondary metabolites which are mostly produced in medicinal and aromatic plants. peppermint (mentha piperita l.), a hybrid from m. aquatica and m. spicata, is an herbaceous and perennial plant belonging to lamiaceae family.  it is widely cultivated in temperate regions of europe, asia, america, india and mediterranean countries due to its commercial value and unique odor. materials and methods in order to investigate the influence of putrescine treatment at three levels including 0, 0.1 and 1 mm, and salicylic acid treatment at three levels including 0, 0.1 and 1 mm, on the yield performance and essence components of peppermint, a field factorial experiment was performed based on complete blocks design with three replications at research station of tabriz university during 2019. peppermint seedling were prepared from agricultural jihad organization of bostan abad and cultivated at a distance of 30×30 cm. foliar application of salicylic acid and putrescine was carried out twice during vegetative stage of plants (with one week interval). harvesting and bio-chemical assessments were done at stage of 25 % flowering. the essential oil of peppermint was assessed to identify its main components.    results and discussionthe results of the current study showed that the average yield of essential oil in plants treated with 1 mm salicylic acid was significantly increased compared to the control. a total of 24 compounds were identified in the essential oil of peppermint aerial parts. the main components of the essential oil were included menthone, menthol, l-menthol and 1,8-cineole. menthone and menthol constituted 26.14 and 23.21 % of essential oil, respectively. different concentrations of salicylic acid and putrescine increased the production rate of menthone, menthol, l-menthol and methyl acetate compounds in the essential oil compared to the control. the concentration of 1 mm salicylic acid had the greatest effect on the production of essential oil compounds. the correlation results between essential oil compounds showed that menthone has a positive and significant correlation with methyl acetate. similarly, foliar application of salicylic acid (10 mm) and indole-3-acetic acid (1.5 mg l-1) increased the content of main component of peppermint and lemon balm. in the other study, foliar application of lemon balm plants with salicylic acid and putrescine caused a considerable increase in monoterpenes and sesquiterpenes content which was in line with obtained results of the present study.       conclusionthe plant growth regulators used in this research increased the yield and composition of the essential oil of aerial parts of peppermint, which shows that both salicylic acid and putrescine have a high potential in increasing the potency and chemical composition of the essential oil in the peppermint plant and probably in other aromatic crops. therefore, foliar application of salicylic acid and putrescine during vegetative growth of peppermint could be introduced as influential technique to improve qualitative and quantitative characteristics of this aromatic and medicinal plant.