اثر محلول‌پاشی کودهای آهن و روی بر برخی خصوصیات زراعی بالنگوی شهری در شرایط تنش کم آبی پس از گل‌دهی

این پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی طی دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 به صورت آزمایش اسپلیت‌پلات – فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: آبیاری (تنش کم‌آبی پس از گل‌دهی و عدم تنش) در کرت‌های اصلی، فاکتورهای محلول‌پاشی (غلظت‌های صفر، چهار و هشت در هزار سولفات آهن و روی) و زمان محلول‌پاشی (در ابتدای مراحل رشد رویشی و رشد زایشی) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، با اعمال تنش کم‌آبی عملکرد دانه و عملکرد روغن نسبت به تیمار عدم تنش کم‌آبی به ترتیب 24 و 17 درصدکاهش و درصد روغن 8 درصد افزایش یافت. همچنین تنش کم‌آبی، تعداد روز و نیاز حرارتی تا رسیدگی را به ترتیب 10 روز و 275 درجه روز رشد کاهش داد. اثر محلول‌پاشی غلظت‌های 4 و 8 در هزار آهن و روی با توجه به تیمارهای آبیاری و زمان اعمال تیمارهای محلول‌پاشی در صفات مورد بررسی متفاوت بود. بیش‌ترین افزایش عملکرد روغن نسبت به تیمار شاهد مربوط به تیمارهای محلول‌پاشی روی 4 و 8 در هزار در مرحله رشد زایشی بود،که این صفت را به ترتیب از 339 و 283 در شرایط عدم تنش و تنش کم‌آبی به 539 و 513 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. بیش‌ترین تاثیر تیمارهای محلول‌پاشی آهن و روی بر افزایش ارتفاع بوته و تعداد روز و نیاز حرارتی تا مرحله رسیدگی مربوط به محلول‌پاشی غلظت‌های 4 و 8 در هزار آهن و روی در مرحله رشد رویشی بود. بنابراین در پژوهش حاضر، بالنگوی شهری با دوره رشد نسبتاً کوتاه (تعداد روز تا رسیدگی برابر با 115و125 به ترتیب در شرایط تنش و عدم تنش) و منطبق بودن بخشی از دوره رشد با بارندگی‌های منطقه و حصول عملکرد قابل قبول در شرایط وقوع تنش کم‌آبی پس از گل‌دهی می‌تواند به عنوان گزینه‌ای مناسب برای قرار گرفتن در سیستم تناوب زراعی در منطقه مدنظر قرار گیرد. همچنین با در نظرگرفتن اثرات یکسان غلظت‌های‌ 4 در هزار و 8 در هزار آهن و روی بر عملکرد دانه، محلول‌پاشی غلظت 4 در هزار سولفات آهن و سولفات روی با توجه به اقتصادی بودن آن در اوایل رشد طولی ساقه و گل‌دهی می‌تواند در شرایط تنش کم‌آبی با هدف تعدیل اثرات نامطلوب تنش و دستیابی به عملکرد مطلوب توصیه ‌شود.

the effect of foliar application of iron and zinc fertilizers on some agronomic traits of lallemantia iberica l. under post anthesis water deficit

introduction among various non-biological stresses, drought stress is the most important factor that has limited production in the agricultural sector of the country (akhzari and pessarakli, 2016). today, the supply of oilseeds for the extraction of vegetable oils needed for various industrial, edible, medicinal and cosmetic uses is one of the basic needs of the current population growth (beynam, 2015). balangu (lallemantia iberica l.) is an annual, herbaceous and drought-resistant plant belonging to the mint family (lamiaceae). with medicinal-oil properties, it is considered a multi-purpose plant in agriculture (hendawy et al., 2015). in order to check and predict the phenological stages of the planted plants in an area, the relationship between the phenological stages and the thermal factor should be considered. for this purpose, thermal units of growth degree days (gdd) are used to check the amount of heat needed to pass each growth stage of plants (kumari et al., 2020). in plants under drought stress, where the absorption of nutrients through the root faces a problem due to the decrease in soil water volume, the absorption of micronutrients such as iron and zinc can be effective through foliar spraying. (rafique et al., 2015). in the conditions of lack of water resources, like what is happening in our country, it is necessary to change the agricultural pattern towards planting plants adapted to dry land, as well as ways to increase yield per unit area. therefore, the purpose of this research was to investigate the development of balangu planting and the role of foliar application of iron and zinc micronutrients on phenology and the adjustment of stress effects. materials and methods this research was conducted in the research farm of razi university of agriculture and natural resources, kermanshah during two consecutive years (2017-2018 and 2018-2019) as a split-plot-factorial experiment in the form of a basic randomized complete block design with three replications. the experimental treatments include: irrigation (water deficit after flowering and normal) in the main plots, foliar spray factors (zero, four and eight per thousand concentrations of iron and zinc sulfate) and foliar application time (at the beginning of the vegetative and reproductive growth stage) were factorially placed in sub-plots. the seeds (native population of songhor region of kermanshah province) were planted manually at a depth of two centimeters and with a density of 400 plants per square meter in a row at the first appropriate time in late march of 2017 and 2018. application of nitrogen, phosphorus and potash fertilizers was based on need. dehydration stress was applied by stopping irrigation from the time of full flowering (opening of 50% of flowers). results and discussio the results showed that, with the application of water stress, the seed yield and oil yield decreased by 24% and 17%, respectively, and the oil percentage increased by 8% compared to the treatment without water stress. also, water deficit stress reduced the number of days and heat requirement to maturity by 10 days and 275 growth days degree, respectively. the greatest increase in oil yield compared to the treatment without foliar spraying (control) was related to the 4 and 8 per thousand zinc foliar treatments in reproductive stage and under stress conditions, which increased these traits from 339 and 283 respectively in conditions lack of stress and water deficit stress increased to 539 and 513 kg/ha. the greatest effect of iron and zinc foliar application treatments on increasing plant height and the number of days and heat requirement to maturity stage was related to 4 and 8 per thousand iron and zinc foliar application in the vegetative growth stage. conclusion in the present study, it can be concluded