اثر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای با کودهای نیتروژنه و فسفره بر برخی صفات کمی و کیفی ریحان

کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و زیستی می‌تواند عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی را ارتقاء بخشد. به همین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1393 انجام شد. فاکتورهای آزمایش ترکیب کودی نیتروژنه و فسفره شامل،100 درصد شیمیایی براساس آزمون خاک، 100 درصد زیستی (برای نیتروژن، ازتوباکتر کروکوکوم و آزوسپیریلیوم لیپوفروم و برای فسفر، سدوموناس پوتیدا و سدوموناس فلورسنس) و سیستم تلفیق 50 درصد کود شیمیایی با کود زیستی بود. نتایج نشان داد که ترکیب‌های مختلف کود نیتروژنه و فسفره (شیمیایی و زیستی) و همچنین برهمکنش این دو، بر ارتفاع بوته، تعداد برگ، عملکرد برگ و اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس، اثر معنی‌داری داشت. بیشترین تعداد برگ در بوته در تیمارهای کود نیتروژن 100 درصد شیمیایی در تلفیق کود زیستی و 50 درصد شیمیایی فسفره و تلفیق کود زیستی و 50 درصد شیمیایی فسفر در تلفیق کود زیستی و 50 درصد شیمیایی نیتروژن به‌ترتیب با میانگین 54.72 و 54.44 برگ در بوته به‌دست آمد. برهمکنش سیستم‌های تغذیه‌ای نشان داد که بیشترین عملکرد برگ و عملکرد اسانس در سیستم تلفیقی کود زیستی و 50 درصد شیمیایی فسفر در تلفیق کود زیستی و 50 درصد شیمیایی نیتروژن به‌ترتیب با میانگین 596.33 کیلوگرم در هکتار و 6.56 لیتر در هکتار بود. کمترین درصد و عملکرد اسانس در تیمار شاهد (عدم مصرف کود) مشاهده شد.استفاده سیستم تلفیقی کود نیتروژنه و فسفره باعث افزایش میانگین ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس از قبیل لینالول، کارواکرول و اژنول نسبت به شاهد شد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که کاربرد کودهای زیستی فسفره و نیتروژنه در ترکیب با 50 درصد کود شیمیایی در بهبود صفات کمی و کیفی گیاه دارویی ریحان تاثیر مثبتی داشته و بجای مصرف مداوم کود شیمیایی می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی نیتروژنه و فسفره گام برداشت.