اثر ترکیبات هورمونی مختلف بر ریزازدیادی پانزده رقم ژربرا (Gerbera Jamesonii Bolus Ex Hooker F.)

ژربرا یکی از مهم‌ترین گیاهان زینتی می‌باشد که به‌صورت گل بریده و گیاه گلدانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش‌های معمول تکثیر کارایی تامین تقاضای جهانی برای این گیاه زینتی را ندارد. لذا عمومی‌ترین سیستم برای ازدیاد تجاری ژربرا، ریزافزایی می‌باشد. در این پژوهش، اثر تیمارهای هورمونی مختلف و رقم بر تکثیر و ریشه‌زایی ریزنمونه نوک شاخساره پانزده رقم ژربرا مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله تکثیر از محیط کشت ms حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر ba و یا kin در ترکیب با 0.1 میلی‌گرم در لیتر هورمون iaa و یا محیط کشت فاقد هورمون، 3 درصد ساکارز، 8 گرم ‌در ‌لیتر آگار استفاده گردید و جهت ریشه‌زایی گیاهچه‌های تکثیر شده از محیط کشت½ ms  حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر iba، iaa، 2ip و یا محیط کشت  ½ msفاقد هورمون، 3 درصد ساکارز، 8 گرم ‌در ‌لیتر آگار استفاده شد. نتایج نشان داد که در مرحله تکثیر، در کلیه ارقام مورد مطالعه، محیط کشت حاوی هورمون بنزیل آدنین منجر به بیشترین پرآوری شاخساره گردید. همچنین نتایج نشان داد که ریشه‌زایی شاخساره‌های ژربرا تحت تاثیر رقم قرار گرفت و ترکیب هورمونی مناسب جهت ریشه‌زایی پانزده رقم ژربرا متفاوت بود. با این حال نکته قابل توجه در مرحله ریشه‌زایی، قابلیت سازگاری مناسب گیاهچه‌های تکثیر شده می‌باشد. در محیط کشت ½ ms، تعداد و طول ریشه‌های تولیدی در حد متوسط سایر تیمارها قرار داشت ولی با این حال گیاهچه‌های تولید شده در این محیط کشت، قابلیت سازگاری مطلوبی داشتند و علاوه بر این، هزینه مازاد جهت مصرف هورمون‌های ریشه‌زایی مصرف نگردید و هزینه تولید تجاری کاهش یافت. لذا کاربرد این محیط کشت جهت ریشه‌زایی ارقام مختلف ژربرا توصیه می‌گردد. در نهایت سازگاری گیاهچه‌های تولید شده در بستر کشت حاوی کوکوپیت و پرلیت با موفقیت 95 درصد انجام شد.

Effect of hormonal compositions on micropropagation of fifteen cultivars of Gerbera (Gerbera jamesonii Bolus ex Hooker f.)

Background and objectives Gerbera is one of the most important ornamental plants that used as cut flower and potted plant. The common methods of propagation does not have performance for supplying the global demand of this ornamental plant. So the most common method for commercial propagation of gerbera is micropropagation. Material and methods In this study, effect of different hormonal treatments and cultivars on micropropagation and rooting of gerbera shoot tip explant was evaluated. Shoot tip explants were first washed with running tap water for 30 min then they were surface sterilized by dipping in 1.5% sodium hypochlorite solution for 5 min and rinsed with sterile distilled water, followed by immersing in 0.1 % mercuric chloride solution for 5 min. After Sterilization with mercuric chloride solution, capitulum was washed with sterile distilled water. Subsequent washing was done with sterile distilled water three times. Sterilization with sodium hypochlorite solution and mercuric chloride and final rinse with sterile distilled water were done under laminar air flow hood. In the proliferation phase, MS medium containing 1 mg/l BA or KIN in combination with 0.1 mg/l IAA or hormonefree medium, 3% sucrose, 8 g/l agar was used. For rooting of propagated plantlets, ½ MS medium containing 1 mg/l IBA, IAA, 2IP or ½ MS hormonefree medium, 3% sucrose, 8 g/l agar was used. After 4 weeks different parameters such as number of plantlet, height of plantlet, number of main root, root length, number of secondary root were measured. Cultivars that was used in this experiment are as follows: 1: ‘Aventura’, 2: ‘Barones’, 3: ‘Mayfair’, 4: ‘Cacharelle’, 5: ‘Real’, 6: ‘Sorbet’, 7: ‘Dalma’, 8: ‘Goldy’, 9: ‘Panama’, 10: ‘Lancaster’, 11: ‘Dune’, 12: ‘Bellavue’, 13: ‘Blinddate’, 14: ‘Applause’, 15: ‘Sunway’. Results and discussion The results showed that in all studied cultivars, the medium containing BA lead to producing the highest number of plantlet. So using the medium containing BA in propagation phase is recommended for obtaining the highest number of plantlet. Also the results showed that the rooting of gerbera plantlets was affected by cultivar and suitable hormonal composition for rooting of each cultivar was different. However, the appropriate acclimation of produced plantlets is so important. Although the length and number of roots in ½ MS medium was at the average of other treatments, but propagated plantlets from this medium, had a suitable acclimation capacity. Moreover, additional cost for utilization of rooting hormones was reduced and therefore commercial production cost decreased. So application of this medium for rooting of different gerbera cultivars is recommended. Finally acclimation of rooted plantlet was done in cocopeat and perlite medium, with 95% success.