بررسی تنوع ژنتیکی در توده‌های مختلف چای کوهی با استفاده از صفات مورفولوژیک و درصد اسانس

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی نمونه های جمعیتی چای کوهی، آزمایشی روی 41 نمونه جمعیتی جمع آوری شده از چهار منطقه در اصفهان شامل یک ژنوتیپ از فریدون شهر، 22 ژنوتیپ از دامنه ، 14 ژنوتیپ از گاوخفت و چهار ژنوتیپ از سمیرم، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی دار میان ژنوتیپ های مورد مطالعه برای همه صفات مشاهده شد. اما بین تکرارها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. ژنوتیپ دامنه 20 بیشترین (37/3 درصد) و ژنوتیپ دامنه 17 کمترین میزان اسانس (092/0 درصد) را داشتند. عامل نخست در تجزیه عامل ها، 26 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کرد. صفات وزن خشک، ارتفاع و تعداد گلچه عمده ترین نقش را در تشکیل این مولفه داشتند. تعداد برگ در شاخه اصلی و تعداد برگ در شاخه فرعی دارای ضرایب بردار بیشتری در تبیین عامل دوم بودند. بر اساس تجزیه خوشه ای، 41 ژنوتیپ مورد مطالعه در پنج گروه قرار گرفتند و اختلاف معنی دار به ویژه در صفات وزن تر، وزن خشک، روز تا گل دهی، روز تا بذردهی، تعداد گلچه و درصد اسانس نشان دادند. در پایان، می توان از طریق تلاقی بین ژنوتیپ های برتر خوشه های مختلف، از طریق برنامه های اصلاحی و انتخاب ژنوتیپ برتر، نسبت به تولید ارقام با ویژگی های مطلوب زراعی و بالاترین عملکرد اسانس اقدام نمود.

Assessment of genetic variation in different Stachys lavandulifolia accessions using morphological and essential oil content

In order to assess the genetic variation in Stachys accessions, an experiment was carried out in randomized block design with three replicates on 41 accessions including Ferydoonshahr (1), Damaneh (21), Gavkhoft (15), Semirom (4). According to analysis of variance significant differences were observed among all studied traits but not significant differences were observed among replications. Damaneh 20 had the highest amount of essential oil (3.37 %) and Damaneh 17 possessed the lowest essential oil content (0.092 %). According to factor analysis, the first factor explained 26 % of variation. Wet weight, plant height and number of floret showed the highest values in this factor. Number of leaves in main branch and number of leaves in lateral branch had the highest value in the second Eigen. Cluster analysis classified 41 accessions in five major groups and they revealed high differences in wet weight, dry weight, day to flowering, days to fruit set, number of floret and essential oil yield. Finally, it would be possible to cross the elite genotypes from different clusters and select the best ones in order to introduce new cultivars with appreciable agronomic traits and the highest essential oil yield.