توصیف ساختار استخوان‌ شناسی سگ‌ ماهی پارسی (oxynoemacheilus persa)

سگ ماهیان جویباری زیرخانواده nemacheilinae به دلیل مشکل بودن استخراج داده های ریخت شناختی، از جمله گروه های پیچیده از لحاظ آرایه شناختی هستند. امروزه بنیان رده بندی اعضای این زیرخانواده بر اساس ویژگی های استخوان شناسی و مولکولی است. این زیرخانواده در ایران 8 جنس دارد که جنس oxynoemacheilus با 12 گونه دارای بیشترین تعداد گونه است. با توجه به فقدان اطلاعات در مورد ویژگی های استخوان شناسی اعضای جنس oxynoemacheilus در ایران، پژوهش حاضر با هدف فراهم آوردن اطلاعات پایه استخوان شناسی ساختار اسکلتی این جنس در ایران با انتخاب گونه بومی سگ ماهی جویباری پارسی (o. persa) انجام شد. برای این مطالعه تعداد 32 قطعه سگ ماهی پارسی از رودخانه قره آقاج (حوضه رودخانه مند) استان فارس نمونه برداری و 5 قطعه از آنها جدا و پس از رنگ آمیزی و شفاف سازی به منظور مطالعه استخوان شناختی مورد توصیف قرار گرفت. با توجه به مقایسه ویژگی های استخوان شناسی سگ ماهی جویباری پارسی با دو گونه o. angorae و o. bergianus وجود ساختار متفاوت در نحوه اتصال آنتی مُرهای استخوان پیشانی و رشد کمتر نوار جانبی آن، نحوه اتصال استخوان پیشانی به آهیانه، توسعه یافتگی زایده خلفیشکمی استخوان حدقه ای پروانه ای و وجود 5 هیپورال در گونهo. persa، می تواند به عنوان ویژگی های اختصاصی استخوان شناختی این گونه در نظر گرفته شود. با توجه به ناکارآیی صفات ریخت سنجی، شمارشی و الگوهای رنگی در مطالعات آرایه شناختی، نتایج تحقیق حاضر می تواند به عنوان پایه ای برای مطالعات آتی اعضای این آرایه مورد استفاده قرار گیرد.