مطالعۀ آناتومی و بافت‌شناسی دستگاه تولید مثلی نر آگامای استپی، trapelus agilis (سوسماران: آگامیده)

این مطالعه، ساختار آناتومی و بافت‌شناسی دستگاه تولید مثل نر در گونۀ trapelus agilis از خانوادۀ agamidae را مقایسه و بررسی می‌کند. نمونه‌های نر آگامای استپی، trapleus agilis، در دو فصل بهار و تابستان از شهرستان شادگان (جنوب باختری استان خوزستان) جمع‌آوری شد. نمونه‌ها بعد از بیهوشی کامل با کلروفرم و مرگ، در آزمایشگاه تشریح شد؛ پس از آن روی دستگاه تولید مثل آنها، مطالعۀ آناتومیکی صورت گرفت و از بدن جانور خارج شد؛ سپس مراحل پاساژ بافتی (آب‌گیری، شفاف‌‌سازی، آغشته‌سازی و قالب‌گیری) روی آنها انجام شد. در ادامه، طی مرحلۀ برش‌گیری، با استفاده از میکروتوم دوار، برش‌های سریالی از دستگاه تولید مثلی نر تهیه شد. اسلایدهای آماده‌‌شده با روش هماتوکسلین ائوزین رنگ‌آمیزی شد؛ سپس به‌‌وسیلۀ میکروسکوپ نوری مطالعۀ بافت‌شناسی صورت گرفت. نتایج بافتی به‌‌دست‌‌آمده نشان داد بیضه‌ها در فاز تولید مثل (فصل بهار) حجیم‌تر می‌‌شوند و لومن آنها پر از اسپرم می‌شود. همچنین در ماه خرداد تعداد بسیار زیادی اسپرماتوزوئید در لومن لوله‌های اسپرم‌ساز دیده می‌شود. از فصل‌ بهار تا اواخر فصل تابستان قطر لوله‌های اسپرم‌ساز و ضخامت لایۀ ژرمینال (زاینده) کاهش می‌یابد. در اواخر فصل تابستان (شهریور) که فعالیت جنسی کاهش می‌یابد، بیضه‌ها کوچک و چروکیده و لومن سلول‌های اسپرم‌ساز به‌‌طور تقریبی خالی از اسپرم می‌شود، جانور با تغذیه‌‌کردن، ذخیرۀ چربی بدن خود را افزایش می‌دهد و خود را برای خواب زمستانی آماده می‌کند.

Anatomy and Histology of the Male Reproductive System Steppe Agama, Trapelus agilis (Sauria: Agamidae)

This study compares the anatomical and histological structure of the male reproductive system in Trapelus agilis of Agamidae. Male specimens of Trapleus agilis were collected in two seasons of spring and summer from Shadegan county (South Khuzestan Province). Samples after complete anesthesia with chloroform and die were dissected in the laboratory. Then, the male reproductive system was studied anatomically and then removed from the animal’s body and tissue passage stages tissue passage steps (dehydration, clarification, infiltration, and embedding) were performed on them. Following the cutting stage with a rotating microtome, serial sections were prepared from the male reproductive system. The prepared slides were stained by the hematoxylineosin method and then examined histologically by light microscopy. Histological results showed that the testicles become larger in the reproductive phase (spring) and their lumen is full of sperm. Also in June, a large number of spermatozoa were seen in the lumen of the seminiferous tubules, and from spring to late summer, the diameter of the seminiferous tubules and the thickness of the germinal layer decreased. In late summer (September), when sexual activity is declining, the testicles are small and wrinkled, and the lumen of spermproducing cells is almost empty of sperm, and the animal increases its body fat storage by feeding and preparing for hibernation. In late summer (September) when sexual activity decreases, the testicles are small and wrinkled and the lumen of sperm cells is almost empty of sperm, and the animal increases its body fat storage by feeding and preparing for hibernation.