ریخت‌‌سنجی هندسی گاوماهی ایرانی ponticola iranicus vasil’eva, mousavi-sabet & vasil’ev, 2015 در حوضۀ جنوبی دریای خزر

این پژوهش برای بررسی تغییرات شکل بدن جمعیت‌‌های مختلف گاوماهی ایرانی (p. iranicus) در حوضۀ جنوبی دریای خزر با استفاده از روش ریخت‌‌سنجی هندسی انجام شد. در این بررسی، 350 نمونه ماهی با استفاده از الکتروشوکر ‏صید و از سطح جانبی سمت چپ بدن آنها عکس‌‌برداری شد؛ سپس تعداد 14 عدد لندمارک با استفاده از نرم‌‌افزار ‎tpsdige2 روی تصاویر دوبعدی قرار داده شد. داده‌‌های حاصل با روش‌‌های آماری چندمتغیرۀ‎ pca ‎و‎ cva ‎و تحلیل خوشه‌‌ای تجزیه و تحلیل و الگوهای تغییر شکل هر جمعیت نسبت به شکل میانگین کل جمعیت‌‌ها در شبکۀ تغییر ‏شکل مصورسازی شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی‌‌داری در ویژگی‌‌های ریختی پنج جمعیت بررسی‌‌شده وجود دارد. ‎آنالیز خوشه‌ای نشان داد هر دو جنس این گاوماهی ‌‌براساس شباهت شکلی به پنج گروه مجزا تقسیم می‌‌شود که بیانگر تغییر شباهت شکلی با تغییر موقعیت جغرافیایی بین جمعیت‌ها است. آزمون manova/cva ‌‌نشان داد جنس مادۀ گاوماهی ایرانی در سه منطقۀ جغرافیایی استان گیلان، استان مازندران و استان گلستان ‌‌ازلحاظ جغرافیایی از هم جدا هستند؛ اما در جنس نر، گاوماهیان استان مازندران جدایی خود را به‌‌خوبی نشان داده‌‌اند؛ ولی گاوماهیان استان گیلان پراکنش زیادی دارند و در بین آنها گاوماهیان استان گلستان نیز قرار گرفته‌اند. نتایج ممکن است به درک بهتر الگوی تغییرپذیری ریختی این ماهیان در سیستم‌‌های رودخانه‌‌‏ای مختلف حوضۀ جنوبی دریای خزر و نیز شناسایی جمعیت‌‌های‎ گاوماهی ایرانی در حوضۀ جنوبی دریای خزر کمک ‏کند‎.‎

Geometric morphology of Iranian Goby Ponticola iranicus Vasil’eva, Mousavi-Sabet & Vasil’ev, 2015 in the Southern Caspian Sea basin

The present study was conducted to determine the body shape variation among the populations of Iranian goby (P. Iranicus) in the southern Caspian Sea basin using landmarkbased geometric morphometrics. A total of 350 specimens of the species were sampled using electroshocker, and in the laboratory, the left sides of the fish samples were photographed by a digital camera. Fourteen landmark points were digitized on twodimensional images using TPSDige2 software. The obtained data from Landmarks were analyzed using multivariate statistical analyses including PCA, CVA, and cluster analysis (CA). The phenotype plasticity patterns of each population related to the shape of the overall average of populations were illustrated. The results of the study demonstrated that there was a significant difference among the studied populations in terms of morphological features. Dendrograms revealed that both sexes could be divided into five groups related to the localities of specimens. Analysis of MANOVA/CVA showed that females of P. Iranicus have a high separation rate among the provinces, while males of Mazanderan province had significant isolation from males of Guilan and Golestan provinces. The two provinces showed a high overlap in the morphological characteristics. The results of the study can improve understanding of growing phenotype patterns plasticity of these fishes in the water bodies of different river systems from the southern basin of the Caspian Sea as well as identifying species of P. Iranicus populations in the southern basin of the Caspian Sea rivers.