مطالعۀ فون خزندگان منطقۀ حفاظت‌شدۀ سعدی در استان کرمان

ایجاد مناطق حفاظت‌شده یکی از مهم‌ترین و موثرترین ابزارها در جهان برای حفظ تنوع زیستی است. مطالعات فونی و به دنبال آن اتخاذ تدابیری برای حفاظت از گونه‌ها از اولویت‌های حفظ تنوع زیستی است. با وجود اینکه در استان کرمان 16 منطقه در قالب مناطق چهارگانۀ سازمان حفاظت محیط زیست به ثبت رسیده، مطالعۀ فون خزندگان بسیاری از این مناطق هنوز صورت نگرفته است؛ بنابراین شناسایی فون خزندگان منطقۀ حفاظت‌شدۀ سعدی طی سال‌های 1394 و 1395 انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد 15 گونه خزنده شامل نه گونه سوسمار از پنج خانوادۀ agamidae، gekkonidae، lacertidae، sphaerodactylidae و varanidae، پنج گونه مار از سه خانوادۀ colubridae، lamprophiidae و varanidae و یک گونه لاک‌پشت از خانوادۀ testudinidae در منطقۀ حفاظت‌شدۀ سعدی زیست می‌کنند. در بین سوسمارها، دودمان gekkota تنوع گونه‌ای بیشتری دارد و laudakia nupta fusca دارای بیشترین فراوانی نسبی و وسیع‌ترین دامنۀ پراکنش در میان خزندگان منطقه است. در بین مارهای منطقه، خانوادۀ colubridae بیشترین تنوع گونه‌ای و pseudocerastes persicus از خانوادۀ viperidae بیشترین فراوانی نسبی را دارد. حضور testudo graeca در جایگاه گونۀ آسیب‌پذیر، varanus griseus واقع در ضمیمۀ i (cites) و گونه‌های اندمیک agamura kermanensis و latifii microgecko در منطقه، بر ارزش‌های حفاظتی آن افزوده است. خشکسالی‌های پی‌درپی، توسعۀ باغات، چرای بی‌رویۀ دام‌ها، معدن‌کاوی، تصادفات جاده‌ای و باورهای نادرست درخصوص خزندگان از عوامل تهدید آنها در این منطقه است.

A Study of Reptiles Fauna of the Saadi Protected Area in Kerman Province

Protected areas are one of the most important and effective tools in the world to preserve biodiversity. Faunal studies and subsequent adoption of species conservation measures are priorities for biodiversity conservation. Considering that 16 areas in Kerman province have been registered in the form of four areas of the Environmental Protection Organization, the study of reptile fauna in many of these areas has not been done yet. Thus, the reptile fauna of the Saadi protected area was identified during 2015 and 2016. The results of the study showed that 15 species of reptiles including nine species of lizards from five families of Agamidae, Gekkonidae, Lacertidae, Sphaerodactylidae, and Varanidae, five species of snakes from three families of Colubridae, Lamprophiidae, and Varanidae, and one species of tortoise from the family of Testudinidae live in the Saadi protected area. Among lizards, the Gekkota lineage has a higher species diversity while Laudakia nupta fusca has the highest relative abundance and the widest range of distribution among reptiles in the region. Among the snakes of the region, the family Colubridae has the highest species diversity and Pseudocerastes persicus from the family Viperidae has the highest relative abundance. The presence of Testudo graeca as a vulnerable species, Varanus griseus in Appendix I (CITES) and the endemic species, Agamura kermanensis and Microgecko latifii in the region have been added to its conservation values. Consecutive droughts, orchard development, overgrazing, mining, road accidents, and misconceptions about reptiles are threatening reptiles in the area.