مطالعۀ ساختار جمجمه در بزمجۀ بیابانی varanus griseus (daudin, 1803) (sauria: varanidae)

سوسماران مانیتور (بزمجه‌‌ها) از خانوادۀ وارانیده، گروهی اجدادی از خزندگان آنگویمورف و در کنار کروکودیل‌‌ها و پیتون‌‌ها، بزرگ‌‌ترین شکارچیان خونسرد زنده در جهان هستند. مانیتور‌‌ها ساکن آفریقا، خاورمیانه، جنوب و جنوب شرقی آسیا، مجمع‌‌الجزایر اندونزی و استرالیا هستند. جنس varanus (بزمجه) در ایران دارای سه گونه است. گونه‌‌های مطالعه‌‌شده در این پژوهش، شامل دو گونۀ varanus griseusو varanus nesteroviمی‌‌شود. در این مطالعه از نمونه‌‌های نگهداری‌‌شده در آزمایشگاه دانشگاه رازی کرمانشاه و یک نمونۀ جسد پیداشدهvaranus griseus  استفاده شد. برای بررسی جمجمه، از دو روش استفاده شده است: 1. خارج‌‌کردن اجزای اسکلتی و عکس‌‌برداری از آنها؛ 2. استفاده از روش ctscan. جمجمۀ varanus از 38 قطعه استخوان سازندۀ جعبۀ مغزی و 12 قطعه استخوان متصل به هم در آروارۀ پایین تشکیل شده است. نتایج این مطالعه نشان داد تفاوت شاخصی بین استخوان‌‌های جمجمۀ دو گونۀ varanus griseus وvaranus nesterovi  به‌‌جز شکل انتهایی استخوان بینی وجود ندارد. ویژگی استخوان‌‌های جمجمه که در برخی از سوسماران ویژگی جداکنندۀ بین‌‌گونه‌‌ای است، دربارۀ گونه‌‌های ذکرشده تا حدود اندکی صادق است. شباهت در ساختار جمجمه، نشان‌‌دهندۀ خویشاوندی نزدیک دو گونه و روش تغذیۀ مشابه آنها است.

A Study of Skull Structure in the Desert Monitor, Varanus Griseus (Daudin, 1803) (Sauria: Varanidae)

Abstract The monitor lizards (the Varanidae Family) are an ancestral group of the Anguimorph reptiles. The monitor lizards, crocodiles, and pythons are the largest living ectothermic predators. The varanid lizards are distributed in Africa, South and Southeast Asia, the Indonesian archipelago, and Australia. The genus Varanus encompasses three species in Iran. The species studied in this survey include Varanus griseus and Varanus nesterovi. In the present study, samples kept in the laboratory of Razi University of Kermanshah and a body of Varanus griseus were used. To study the skeleton, two methods of a) removing the skeletal components and photographing them, and b) using the CTscan method were used. The Varanus skull contained 39 components of braincase as well as 12 elements of the lower jaw and hyoid apparatus. The comparison of the skulls showed that the skull of Varanus griseus and Varanus nesterovi had no significant difference except in the form of the nasal bones. The characteristic of the skull in some lizards is an important diagnostic key among various species including Varanus griseus and Varanus V. nesterovi. The similarity in skull structure in the two studied species is probably the result of their close relationship as well as the very similar method of nutrition.