پایش روند پدیدۀ فرونشست با استفاده از روش تداخل‌سنجی تفاضلی راداری مطالعۀ موردی: دشت خانمیرزا، استان چهارمحال و بختیاری

فرونشت سطح زمین از جمله مخاطرات محیطی است که در اثر عوامل مختلف ایجاد شده، و به خصوص در سال های اخیر خسارت های زیادی را به جوامع انسانی وارد نموده است. آبخوان دشت خانمیرزا نیز در سال‌های اخیر به صورت چشمگیر با این پدیده روبرو شده است. ایجاد درز و شکاف های وسیع در سطح دشت و خروج گاز از آنها ، مسئله بررسی فرونشست را حائز اهمیت می نماید. به همین علت پژوهش حاضر سعی دارد ضمن پایش و سنجش میزان فرونشست زمین در دشت خانمیرزا، ارتباط آن را با برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور جهت بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در طی 10 سال و در دوبازه ی زمانی متفاوت از مدل زمین آمار idw ، و برای برآورد میزان فرونشست سطح زمین از روش تداخل سنجی تفاضلی راداری و از تصاویر راداری sentinel-1a در طی 5 سال و در سه بازه ی زمانی متفاوت استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، میانگین افت سالیانه آب زیرزمینی در یک بازه زمانی دهساله روند افزایشی داشته بطوریکه میانگین افت در دوره اول مطالعاتی 65 / 25 و در دوره دوم برابر با 66 / 34 است. همچنین میزان جابهجایی سطح زمین در بازۀ زمانی کلی 5 ساله و طی سه دوره مطالعاتی، هم به لحاظ موقعیت مکانی رویداد؛ و هم به لحاظ نرخ جابه جایی از یکروند کلی تبعیت نمی کند. بطوریکه حداکثر میزان فرونشست به ترتیب 139 میلیمتر (دوره دوم)، 127 میلی متر (دوره سوم) و 77 میلی متر (دوره اول)، و بیشترین بالاآمدگی به ترتیب 171 میلی متر (دوره اول)، 116 میلی متر (دوره سوم) و 9 میلی متر (دوره اول) رخداده است. همانگونه که نتایج نشان می دهد میزان جابجایی سطح زمین در بازه های زمانی مختلف، متفاوت بوده و از یکروند ثابت برخوردار نیست، در حالیکه روند افت سطح آب های زیرزمینی در تمام بازه زمانی روند افزایشی داشته است. بر همین اساس طبق نتایج پژوهش ارتباط معناداری بین برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی با مناطق دارای فرونشست در دشت خانمیرزا وجود ندارد.

monitoring the land subsidence phenomenon using differential radar interferometry technique (case study: khanmirza plain, chaharmahal and bakhtiari province)

land subsidence is one of the environmental hazards caused by various factors, and especially in recent years, it has caused a lot of damage to human societies. the khanmirza plain aquifer has also faced this phenomenon in recent years. the creation of wide gaps and cracks on the surface of the plain and the release of gas from them makes the issue of subsidence important. for this reason, the present study tries to monitor and measure the amount of land subsidence in khanmirza plain, and evaluate and analyze its relationship with the withdrawal of excess from underground water sources. for this purpose, in order to investigate the changes in the underground water level during 10 years and in two different time frames from the idw geostatistics model and to estimate the subsidence of the land surface using the differential radar interferometric method and from the sentinel-1a radar images during 5 years and in three different time periods were used. the results of the research indicate that displacement of the earth’s surface in different time periods is different and does not have a constant trend, while the trend of the drop of the underground water level has been increasing in the whole time period. accordingly, according to the results of the research, there is no significant relationship between the indiscriminate extraction of underground water sources and the subsidence areas in khanmirza plain.