تحلیل پایداری کرانه رودخانه در برابر فرسایش با استفاده از تنش برشی مطالعه موردی: رودخانه لاویج

زمین‌های حاشیه رودخانه تحت ‌تاثیر عقب ‌نشینی کناره کانال رودخانه همواره در معرض تخریب هستند. فرسایش کناری اغلب به صورت یک مخاطره طبیعی مطرح است که باید سعی در جلوگیری و کنترل آن داشت. یکی از معمول‌ترین روش‌های حفاظت کرانه رودخانه استفاده از پوشش پاره‌سنگی با ابعاد و اندازه مناسب، به عنوان روشی مقرون به صرفه است.در این مقاله باهدف تعیین اندازه قلوه‌سنگ مناسب برای پوشش پاره‌سنگی ساحل رودخانه لاویج با استفاده از روش تنش برشی پس از محاسبه ضریب پایداری کرانه رودخانه(sf) و تعیین اندازه پاره‌سنگ در آستانه حرکت(dm)، اندازه مناسب پاره‌سنگ (ds) برای پوشش پاره‌سنگی تخمین زده می‌شود.بدین منظور کلیه پارامترهای موردنیاز در 5 مقطع عرضی رودخانه با استفاده از بررسی میدانی و تصاویر گوگل ارث اندازه‌گیری و درنهایت شیب،تنش برشی، زاویه شیب بدنه، ضریب پایداری ذره، زاویه انحراف خطوط جریان، عدد پایداری شیب بدنه، زاویه حرکت ذره بستر و ضریب پایداری بدست آمد، پس از تعیین میزان ناپایداری کرانه و تعیین آستانه حرکت ذرات، اندازه قلوه‌سنگ مناسب جهت سنگ‌چینی ارائه شد. نتایج این پژوهش مشخص کرد مقاطع شماره 2 و 5 رودخانه لاویج ناپایدارتر از سایر مقاطع می‌باشند و مقاطع شماره 3 و 4 پایدارترین مقاطع می‌باشد.مقایسه اندازه قلوه‌سنگ مناسب جهت سنگ‌چینی کرانه با اعداد تنش برشی محاسبه‌شده نشان داد در تعیین اندازه مناسب پاره‌سنگ برای سنگ چینی فقط میزان تنش برشی و پارامترهای موثر در تنش برشی مهم و تاثیرگذار نیست بلکه پارامترهای شیب کرانه، ضریب مانینگ، زاویه قرار رسوبات، شعاع انحنا، نوع پوشش گیاهی کرانه، اندازه ذرات رسوبات تشکیل‌دهنده کرانه و عرض مقطع دبی لبالبی نیز بسیار مهم است.