شناخت الگوهای همدید موثر بر دوره های ترسالی و خشکسالی در ایران مرکزی

هدف اصلی این پژوهش شناخت الگوهای گردش جوی، مسبب ایجاد دوره های خشکسالی و مرطوب است. به این منظور دوره های خشکسالی و ترسالی طی دوره آماری 30 ساله در سطح 6 ایستگاه همدید ایران مرکزی مشخص شد. سپس با استفاده از تحلیل مولفه مبنا به روش ماتریس همبستگی و دوران آن به روش واریمکس بر روی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا به شناسایی عناصر اصلی تشکیل دهنده جریانهای جوی پرداخته شد. در ادامه با کاربرد تحلیل خوشهای به روش پیوند وارد بر روی نمره هاو مولفه ها الگوهای گردشی موجود خشکسالی و ترسالی شناسایی گردید. بررسی مولفه اصلی دوره خشکسالی نشان داد بیش از 42 درصد واریانس داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال با گسترش کمارتفاع جنب قطبی به عرضهای پایین همراه است که باعث جنوبی شدن مناطق پرارتفاع از قبیل پرارتفاع سیبری شده و زبانه پرارتفاع یا پرفشار بر روی منطقه پژوهش تشکیل میشود که با ریزش هوای سرد، صافی هوا و بدون ابرناکی همراه بوده و باعث ایجاد پایداری، کمی بارش و بروز رخداد خشکسالی میشود. نتایج تحلیل مولفه ی اصلی دوره ی ترسالی نشان داد مولفه ی نخست با بیشترین درصد ظهور نقش اصلی در میان الگوهای گردشی دارد که گام منفی آن بیانگر پرفشار قطبی و سیبری است که دارای دو الگوی چشم گاوی جداگانه میباشند و باقیمانده مولفه ها با توجه به گام های منفی و مثبت کانونها نشان دهنده ناپایداریهای جوی است که از سمت دریای مدیترانه و دریای سیاه و دریای سرخ به درون منطقه رخنه میکنند و باعث رخداد ترسالی میشوند.

Investigating The Synoptic Patterns Effective in Drought and Wet Years in Central Iran

The main objective of this study is to understand atmospheric circulation patterns, responsible for the development of drought and wet periods. For this purpose, droughts and wet periods during the 30year period were identified in the six synoptic stations in central Iran. The base component analysis using varimax method of data correlation matrix and during the five hPa geopotential height and sea level pressure was to identify the basic elements of the atmospheric circulation. Then, using cluster analysis method on these components are bonded into circulation patterns were identified drought and wet. The main component of the study showed that more than 42% of the variance drought geopotential height at 500 hPa data by expanding the width of the lower polar low is that high elevation areas such as southern Siberia high elevation and high elevation or pressure tab on the research area is the cold air, air filter and associated cloudiness and creates stability, low rainfall and the occurrence of drought. The principal component analysis showed that the wet period of the first component Maximum percent rise a major role in the circulation patterns that indicate negative steppolar and Siberian high pressure that has two separate bovine eye model and the remaining components are due to negative steps and positive cells indicative of atmospheric instability coming from the Mediterranean and the Black Sea and the Red Sea to penetrate into the area, causing the event to be wet