الگوی محیط شناسی ناجا، بررسی امکان و احتمال دستیابی به الگوی جامع

در این پژوهش، با درک ضرورت تبیین الگوی محیط‌ شناسی مطلوب برای نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، به واکاوی در علوم متنوع و رشته‌های متکثر پرداخته‌ایم. هدف اصلی از مقاله این است که، با بررسی خرده‌نظریه‌ها و تفکرات برخی از اندیشمندان حوزه‌ راهبردی، به الگویی متناسب در حوزه‌ محیط‌شناسی بخش دفاع و امنیت یعنی نیروهای مسلح بالاخص در بخش امنیت -که از وظایف خاص نیروی انتظامی است- دست یابیم تا با این رویکرد بتوان آینده‌ ناجا را در بستری مناسب با استفاده از ابزاری موثر، به نام آینده‌پژوهی، معماری کرد و افق‌های سالانه را در این الگو تعیین نمود. ایجاد و حفظ امنیت از مسیر راهبردهای تبیین شده در معماری ناجا از مهم‌ترین ثمرات تثبیت این الگو است. از عمده‌ پیامدهای اصلی این الگو اصلاح وضعیت موجود به منظور مقدمه‌ای برای رسیدن به وضعیت مطلوب از مسیر بررسی پیشران‌ها، روندها و آمایش سرزمینی است. در بررسی با رویکرد توصیفی-تحلیلی چارچوب‌هایی شناخته شده و یا محقق‌ساخته را معرفی نمودیم که می‌توان به شش الگوی محیط‌شناسی، موضوع پایه، ماموریت/ کارکرد، ساختار/ کارگزار، تعامل/ تقابل، سطح تحلیل و نهادگرا اشاره کرد. در نهایت چارچوبی بدیل با عنوان الگوی سه بعدی (مکان/ زمان/ زمینه) را با در نظر گرفتن ماهیت امر امنیت‌بخشی، نظم‌بخشی و خدمات انتظامی در جامعه و روندهای پیش روی آینده‌ دانش بشری برای الگوی مطلوب محیط‌شناسی ناجا پیشنهاد کرده‌ایم. این پژوهش اولین اقدام علمی برای رسیدن به الگویی متناسب با ذات و ماهیت نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است و تا رسیدن به الگویی جامع و پویا که بتواند همه‌ مقتضیات را در نظر بگیرد راهی سخت در پیش خواهیم داشت.