نگرش های فلسفی مورخان ادیان : مطالعه موردی جیمز فریزر و میرچا الیاده

درتالیف کتاب های تاریخ ادیان، دیدگاه های مختلف عقیدتی و فلسفی، ارزش‌ها و تصورات قبلی، پژوهشگر تاریخ ادیان را در چینش و انتخاب وقایع و تنظیم آن تحت تاثیر قرار می دهد. فرضیات معرفت‌شناسی دربارۀ حقیقت شناخت تحلیل او را از ادیان شکل و جهت می‌دهد؛ زیرا رابطۀ مورخ با پدیدۀ تاریخی به استنباط معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانۀ فلسفی او وابسته است؛ به‌طوری که اختلاف بسیاری از آثار مکتوب در تاریخ ادیان به رویکرد درون دینی و بیرون دینی مورخ بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم آرای فلسفی دو مورخ بزرگ، الیاده و فریزر، را در توصیف و نگارش ادیان معرفی و ارزیابی کنیم. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در پاسخگویی به این پرسش ها صورت گرفته است: تفاوت فریزر و الیاده در روش شناسی چه بود؟ با توجه به مقایسۀ آثار این دو دین شناس در توصیف وقایع دینی، اختلاف مبانی و رهیافت فلسفی آنها در چیست؟ یافته های این پژوهش حاکی از آن است که دو مورخ بزرگ دین شناس، الیاده و فریزر، در نگرش فلسفی شان اختلاف نظر داشته اند. فریزر با نگاه پوزیتیویستی و الیاده با تلفیقی از روش پدیدارشناسانۀ هوسرلی با نگرش ساخت گرایی و هرمنوتیکی، به ضبط احوال و رفتارهای دینی بشر در طول تاریخ پرداخته اند. این تفاوت در نگارش دو اثر تاریخی آنها، یعنی شاخۀ زرین و تاریخ ادیان، تاثیر اساسی گذاشته است.