>
Fa   |   Ar   |   En
   بررسی انتقادی غایت‌گریزی دکارت در فیزیک  
   
نویسنده سلیمانی خورموجی مهدی ,ملا یوسفی مجید ,صداقت علی
منبع تاملات فلسفي - 1395 - دوره : 6 - شماره : 16 - صفحه:85 -117
چکیده    با آنکه برخی دکارت پژوهان، ادعای صریح وی مبنی بر استنتاج فیزیک از متافیزیکش را اغراق آمیز (یا حتی گمراه کننده) می دانند، برخی دیگر از آنان، ادعای او را جدی (یا حتی تعیین کننده) می دانند. این مقاله با تکیه بر آراء گروه دوم، سعی دارد تا غایت گریزی دکارت در فیزیک را بر اساس مبانی متافیزیکی اش تبیین کند. مولفان پنج تبیین متفاوت را پیشنهاد می دهند. (1) غایت گریزی، اقتضای راهکار وی دربارۀ اعتبارِ معرفتیِ قضایایِ ناظر به شیء خارجی است؛ (2) در دیدگاه دکارت، فاهمۀمان نمی تواند حد احتمالی امور نامحدود را کشف کند و همین نیز مانع از پیگیری غایت شیء طبیعی به نحو درخوری می شود؛ (3) به عقیدۀ وی، برخلاف سنت ارسطویی، همیشه نمی توان از کارکرد، غایت را نتیجه گرفت؛ (4) فرضِ غایتمندی شیء طبیعی، چه ناظر به «ما الیه الحرکه» باشد و چه ناظر به «ما لِاَجلِه الحرکه»، خواه آگاهانه باشد و خواه ناآگاهانه، یا با خودش ناسازگارست یا با مبانی متافیزیکی دکارت؛ (5) نقشِ خدایِ نافریبکار نزد دکارت، غایت گریزی وی را ایجاب می کند. در پایان نیز مولفان توضیح می دهند که به چه معنایی، دکارت، مبانی فیزیکش را از مبانی متافیزیکی اش استنتاج کرده است
کلیدواژه فلسفۀ طبیعی قرن هفدهم ,، دکارت ,، استنتاج فیزیک از متافیزیک ,، غایت­گریزی ,، خدای نافریبکار
آدرس دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره), ایران, دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره), ایران, دانشگاه زنجان, ایران
پست الکترونیکی alisedaghat2@yahoo.com
 
     
   
Authors
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved