هنر، حقیقت، ابتذال (بازاندیشی حقیقت هنر در مبانی صدرایی)

دنیای مدرن با ورود به ‌تمامی ساحات زیست بشر و جای ‌دادن خود در متن واقعیت، چنان عرصه را بر امر متعالی تنگ کرده که گویا ردپایی از آن در متن وقایع برجای نمانده‌است. در راستای برون‌رفت از بحران پدیدآمده، صدرالمتالهین چهره‌ کارآمدی است که نظام حکمی خود را بر پایه مبانی و اصولی استوار کرده که پیش از او کمتر به‌عنوان زیربنای یک اندیشه فلسفی مورد توجه قرار گرفته است. حرکت جوهری ماده و تطور نفس از ماده تا ملکوت، تشکیک وجود و ذومراتب بودن نفس، جایگاه عالم خیال به‌عنوان واسطه‌ای میان ماده و عقل، اتحاد نفس با عقل فعال، عین‌الربط بودن پدیده‌ها به ذات مستقل الهی و نیز اصول عشق‌شناسی او، در زمره این مبانی‌اند. این اصول و مبانی، موجب بروز تاثیری قابل‌ملاحظه و نگرشی متفاوت در شناخت هنر و تبیین فرایند و به‌تبع آن، فرآورده‌های هنری گردیده و مرزی قابل‌تامل میان امر حقیقی و امر مبتذل ترسیم نموده است. عنایت خاص صدرا به حضور امر متعالی در متن پدیده‌ها، تبیین فلسفی تصویرگری خیال در خلق هنر و جایگاه میانی معنی‌دار آن، هویت امری انسان، تشبه انسان به خدا در مرتبه خیال، رابطه دوسویه عشق انسانی و هنر و نیز قدسی بودن ساحت هنر اصیل، از جمله دستاوردهای این نگرش، به‌شمار می-رود. در این نوشتار، علاوه بر مطالعه اصول وجودشناختی و معرفت‌شناختی ملاصدرا و تاثیرات آن در فرایند آفرینش هنر، سعی بر آن است که از حقیقت و ابتذال در هنر، الگویی مبتنی بر مبانی استخراج گردد.

art, truth, vulgarity (rethinking the truth of art in sadra's foundations)

the spread of modernism to all aspects of human life, as well as its incorporation into the core of reality, has left less room for thetranscendental, to the point where no evidence of transcendence can be tracedin events. this has squandered the efforts of islamic philosophers to prioritizethe transcendental in all aspects, as well as their endeavors to define themeaning of life based on transcendence. mulla sadra's philosophical theorieshelp to resolve this dilemma since his intellectual system is founded onconcepts that had previously received less attention as a philosophicalframework. such concepts include the theory of substantial motion and theevolution of the inner self (nafs) from the earthly to the heavenly worlds, thetheory of gradation of existence and the gradational state of the inner self, thestatus of the world of imagination as a medium between the matter and theintellect, the unity of the inner self with the active intellect, the copulativedependence of phenomena on the independent essence of the divine, and theprinciples of knowledge of love. these notions and principles have created aprofound influence and a distinct viewpoint on art recognition and theexplanation of the process of creating art and artworks and, consequently, haveestablished a distinction between the truth and the vulgar. the achievements ofmulla sadra's viewpoints include his emphasis on the presence oftranscendence at the core of all phenomena, his philosophical explanations forimagination in creating art and its mediating and meaningful status, hisinterpretation of human identity, his views on resembling god to the human atthe level of imagination, his ideas on mutual relations between human love andart, and his perspective on the heavenly nature of authentic art. in this essay, weseek to extract a model based on truth and vulgarity in art, in addition to researching mulla sadra's ontological and epistemological principles and theirinfluence on the process of art creation.