استعاره های جهتی محیط - محاط در نظام فلسفی ملاصدرا

در چارچوب نظریۀ استعاره های مفهومی، فهم مفاهیم انتزاعی به واسطۀ استعاره های مفهومی ممکن می شود. برخی از این استعاره های مفهومی، از جهات جغرافیایی برای توصیف امور انتزاعی بهره می برند. یکی از جهات مطرح در رابطۀ دو جسم در عالم طبیعت، جهت محیط – محاط است. در جهت مذکور، مرزهای خارجی جسم محاط منطبق بر مرزهای داخلی جسم محیط است. جهت یاد شده، در زبان متعارف روزمرّه و همچنین در نظام های فلسفی برای توصیف و تبیین مفاهیم انتزاعی نیز مورد استفاده قرار گرفته است. ملاصدرا با پذیرش معنای تحت اللفظی این جهت در طبیعیات، به شکل گسترد های برای توصیف و تبیین مفاهیم فلسفی در متافیزیک از این جهت نیز کمک گرفته است. با فرض پذیرش نظریۀ استعاره های مفهومی، بهره گیری از جهت محیط – محاط برای توصیف مفاهیم انتزاعی به واسطۀ استعاره های مفهومی امکانپذیر شده است. استعاره های مفهومی مرتبط با این جهت در فلسفه ملاصدرا عبارتند از استعاره «علم تام داشتن به مثابه احاطه داشتن»، «علم فعلی داشتن به مثابه احاطه داشتن»، «علیت تام به مثابه احاطه داشتن»، «اصالت داشتن به مثابه احاطه داشتن»، «اتصاف حداکثری به یک صفت به مثابه احاطه شدن» و « اعمال قدرت و اراده تام به مثابه احاطه داشتن». جهت حاوی – محوی نیز هر چند در نگاه اولیه مترادف و معادل جهت محیط – محاط است اما به طور کلی کارکردهای استعاری متفاوتی یافته است. استعاره های مفهومی «علم به مثابه حاوی» و «زمان به مثابه حاوی» در فلسفه ملاصدرا به چشم می خورد.

orientational metaphors of encompassing-encompassed in mulla sadra’s philosophy

geographical orientations are one of the important cognitive tools of human beings that in their literal meaning refer to relations between physical objects in the natural world. encompassing-encompassed orientation refers to a relation between two object that external boundary of the encompassed object corresponds to internal boundary of the encompassing object. this orientation has been used in everyday language as well as in the philosophical systems to conceptualize philosophical principles and rules. with acceptance of literal meaning of this orientation in physics, mulla sadra uses widely this for description and explanation of philosophical concepts in metaphysics. using the of encompassing-encompassed orientation to describe abstract concepts is made possible by conceptual metaphors. conceptual metaphors related to this orientation in mulla sadra’s philosophy are: & having perfect knowledge as encompassing&, &having active knowledge as encompassing&, & being perfect cause as encompassing&, &being basic as encompassing&, & maximum attribution to an adjective as encompassing&, & exercising power and will as encompassing&. although at first glance, the container-content orientation is equal with the encompassing-encompassed orientation, but they have completely different metaphorical functions. & knowledge as container& and & time as container& metaphors can be seen in mulla sadra’s philosophy