الهیات طبیعی معاصر و خدای رخنه ها

الهیات طبیعی در دوره معاصر وارد مرحله جدیدی شده و بر شواهد تجربی و یافته‌ها یا تنگناهای تبیینی علوم جدید در این پروژه تاکید تام می‌شود. از سوی دیگر، خداباوری زخم‌خورده راهبردی است که در آن از مجهولات معرفتی زمانه به نفع وجود خدا و نقش مباشر آن در تحقّق آن پدیده مجهول استدلال می‌شود (خدای رخنه‌ها). از آنجاییکه راهبرد خدای رخنه‌ها به یک اندازه میان خداباوران و منتقدان آنها مردود است، محققان پروژه الهیات طبیعی معاصر تلاش می‌کنند تا نشان دهند که خدای پروژه آنها از سنخ خدای رخنه‌ها نیست. در این مقاله چهار ایراد اصلی که راهبرد خدای رخنه‌ها با آنها مواجه است و راه‌حل‌های پیشنهادی آنها، گزارش و نهایتاً تکلیف دو مسئله تعیین شده است: 1) تفکیک مسائل یا پرسش‌های مرزی از مسائل علمی به رسمیت شناخته شده و معیاری با درنظر داشتن تعریف حکمای مسلمان از مسائل فلسفی برای آن تفکیک ارائه شده است. 2) نحوه فاعلیت عوامل فراطبیعی و از جمله خداوند در جهان طبیعت از منظر حکمت اسلامی به صورت جامع تصویر شده و مبتنی بر آن، هم پروژه الهیات طبیعی معاصر مردود اعلام شده و هم پروژه رقیب آن (طبیعت‌گرایی). نوآوری اصلی مقاله، تبیین و تاکید بر نقش مباشر فاعل فراطبیعی در تحقق هر رویداد طبیعی است.

Contemporary Natural Theology and God of the gaps

Natural theology has entered a new phase in the contemporary period and empirical evidence or explanatory gaps of the new natural sciences take a significant role in this project. On the other hand, Theism has been wounded by a strategy in which the epistemological unknowns were argued in favour of the existence of God (God of the Gaps). In this article, the problems faced by the strategy of the god of the gaps and their proposed solutions are reviewed, and accordingly, two points have been declared: 1) Separation of boundary or limit questions from scientific questions are recognized and accepted, then a criterion is provided for this distinction based on the definition of Muslim philosophers for philosophical statements. 2) The activity of supernatural agents, including God, is comprehensively portrayed from the perspective of Islamic wisdom, and based on it, both the contemporary natural theology and its rival project (naturalism) have been rejected.