رابطۀ فلسفه و دین در مسیح‌شناسی بوئثیوس با تکیه بر رسائل کلامی و تسلّای فلسفه

پژوهش حاضر به روش تحلیلیتوصیفی درصدد تبیین رابطۀ فلسفه و دین در مسیح شناسی بوئثیوس است. بدین منظور در رسائل کلامی به عنوان نمایندۀ دیدگاه های کلامی بوئثیوس سه کار صورت می پذیرد: 1 تعیین و تبیین مسالۀ کلامی بوئثیوس در مسیح شناسی. 2 تبیین مولفه هایی همچون: تبیین عقلانی «تثلیث» به کمک مقولۀ «رابطه»، تعریف دقیق «شخص» و «طبیعت» در مسالۀ «تثلیث»، تاکید بر تمایز بین طبیعت و شخص و نشان دادن ضعف آرای اوتیکس و نسطوریوس. 3 پاسخ نهایی بوئثیوس به این مسالۀ کلامی. در تسلّای فلسفه به عنوان نمایندۀ فلسفۀ بوئثیوس به دنبال واکاوی دو مساله هستیم: 1.آیا این رساله چنانکه برخی ادّعا کرده اند، فاقد هرگونه نشان و تعلیم مسیحی است؟ 2. آیا بوئثیوس در این رساله به صراحت تعالیم مسیحی را زیر سوال می برد یا اینکه تنها آشکارا به مسیحیّت اشاره نمی کند؟ بررسی این موارد مودّی به این نتیجه شد که در رسائل کلامی، بوئثیوس به دنبال تبیین عقلانی اینکه تثلیث، به معنای سه خدایی نیست و توحید است، کمّ و کیف مشترک در سه شخص الهی، یعنی مقولۀ جوهر را عامل وحدت تثلیث و تمایز بین پدر، پسر و روح ا لقدس را از نوع مقولۀ رابطه می داند که البته این رابطه، مایۀ تغیّر در جوهر و ذات نمی شود. او که در رسائل کلامی، ایمان مسیحی را با تبیین عقلانی در توافق با عقل می دید، در تسلّای فلسفه، نیازی به اشارۀ مستقیم به تعالیم مسیحی نمی دید؛ وی به دنبال نجات بخشی عقل است و این هیچ تعارضی با ایمان مسیحی او ندارد. او ابتدا با رسائل کلامی ایمان را می فهمد و بعد به واسطۀ تسلّای فلسفه به نجات بخشی ایمان می رسد، بدین صورت تسلّای فلسفه می تواند تکملۀ رسائل کلامی و ایمان مسیحی او محسوب شود.

The Relationship between Philosophy and Religion in Christology in Boethius’s Thought Relying on Theological Treatises and the Consolation of Philosophy

The present study uses an analyticaldescriptive method to explain the relationship between philosophy and religion in Boethius’ Christology. For this purpose, three things are done in The Theological Treatises as a representative of Boethius’ theological views: 1. Determining and explaining the theological problem that Boethius sought to answer in Christology. 2. Explaining components such as rational explanation of “Trinity” with the help of the category of relation, precise definition of “person” and “nature” in the issue of “Trinity”, emphasizing on the distinction between nature and the person and showing weakness of the views of Euthychius and Nestorius. 3. Boethius’ final answer to this theological question. In The Consolation of Philosophy as the representative of Boethius’ philosophy, we seek to examine two issues; 1. Does this treatise, as some have claimed, lack any Christian symbolism or teaching? 2. Does Boethius explicitly question Christian teachings in this treatise, or does he not merely explicitly refer to Christianity? The study of these cases led to the conclusion that in The Theological Treatises, Boethius seeks a rational explanation that the Trinity is not a triune deity but a monotheism. He considers the common denominator in the three divine persons, that is, the category of substance, as the cause of the unity of the Trinity and the distinction between the Father, the Son and the Holy Spirit as the category of relation, which, of course, does not change the substance. He, who saw in The Theological Treatises the Christian faith with a rational explanation in agreement with reason, saw no need for a direct reference to Christian teachings in The Consolation of Philosophy; he seeks the salvation of reason, and this has no conflict with his Christian faith. He first understands faith through The Theological Treatises, and then comes to the salvation of faith through The Consolation of Philosophy. Thus the Consolation of Philosophy can be considered the complement of his The Theological Treatises and Christian faith.