بازخوانی برهان نبوت سینوی بر اساس نظریه اعتبار علامه طباطبایی (ره)

در این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی ابتدا برهان نبوت سینوی در آثار ابن سینا مرور می شود و سپس تحلیل بدیع علامه طباطبایی از آن براساس نظریه اعتبار عرضه می گردد. از نظر ابن سینا انسان موجودی مدنی بالطبع است و برای رفع نیاز خود ناگزیر از روی آوردن به اجتماع است. مشارکت اجتماعی انسان ها به اختلافی می انجامد که تنها با قانون گذاری و عدالت رفع می گردد. از نظر حکمای مسلمان تنها قانونی که صلاح معاش و معاد آدمی را هماهنگ با یکدیگر تامین می کند شریعت الهی است و بر این اساس ضرورت نبوت اثبات می شود. علامه طباطبایی بر اساس نظریه اعتبار خود نگاه متفاوتی به زندگی اجتماعی انسان و نقش دین در این حوزه دارد و بر این اساس خوانش متفاوتی از برهان سینوی عرضه می دارد. از سوی دیگر نظریه اعتبار علامه در رساله الولایه با سایر آثار ایشان متفاوت است و این اختلاف خوانش بدیع دیگری را در بستر نظریه اعتبار رقم می زند. او در رساله الولایه از خوانش سنتی این استدلال فاصله گرفته است. بر اساس استقصای نگارنده خوانش علامه از برهان سینوی به ویژه در رساله الولایه تا کنون در هیچ پژوهشی مورد بررسی قرار نگرفته است.

Rereading Avicenna’s Proof of Prophecy based on Allameh Tabatabai’s theory of Itibar

In this paper, Firstly Avicenna’s prophecy proof is reviewed by descriptiveanalytic method in his works and then, Allameh Tabatabai’s innovative analysis based on the theory of Etebar is presented. In Ibn Sina’s opinion, man is a civil being by nature and has to join the community to satisfy his need. Human social participation leads to discords that can only be resolved by law and justice. According to Muslim scholars, the only law that provides for both the life and the resurrection of human beings compatibly is the Shari’a law. They prove the necessity of prophecy on this foundation. Based on the theory of Etebar, Allameh Tabatabai has a different view of human social life and the role of religion in this field. Hence, he offers a different reading of the Avicenna’s argument. On the other hand, Allameh’s theory of Etebar in Alwliya’s treatise differs from his other works and this difference offers another novel reading in the context of theory of Etebar. He takes some distance from the traditional reading of this argument in Alwliya’s treatise. According to the author’s inquiry Allameh’s reading of the Avicenna’s argument especially in Alwliya’s treatise, has not been investigated before.