نقش شهود در حکم اخلاقی از نظر جاناتان هایت

در روانشناسی اخلاق، تحقیق دربارۀ حکم اخلاقی برای دهه‌ها تحت تاثیر عقل‌گرایی بوده است. از نظر عقل‌گرایان، حکم اخلاقی از طریق عقل/استدلال به دست می‌آید؛ هیجانات و شهودها هیچ نقشی در حکم اخلاقی ایفا نمی‌کنند. از نظر جاناتان هایت، حکم اخلاقی عمدتا از طریق شهود بوجود می‌آید؛ و نقش عقل، نوعا پسینی‌ست؛ بدین معنا که پس از آنکه حکم اخلاقی توسط شهودات بدست آمد، عقل در پیِ موجه کردنِ حکمِ پیشینِ شهودی برمی‌آید. در مُدل شهودگرایِ اجتماعیِ هایت، حکم اخلاقی برآمده از سیستمِ سریع و خودکار (شهودی) ماست. شهودات به نحو تکاملی، فطری هستند و از طریق فرهنگ و جامعه قابل ویرایش و تصحیح اند. هایت با توجه به آزمایش‌های تجربی مُدل شهودگرای اجتماعی خود را تایید می‌کند. علی‌رغم نقدهایِ وارد شده بر دیدگاه هایت، به نظر می‌رسد که اگر همۀ جوانب دیدگاه هایت در کنار هم مدنظر قرارگیرند، بسیاری از اشکالات قابل رفع‌اند و در مجموع دیدگاه موجّهی به نظر می‌رسد.

the role of intutions in moral judgment in Haidt s veiw

judgement in moral psychology has been considered rational for decades, but recent evidence suggests that moral judgment is more a matter of emotion and affective intuition than reasoning.Haidt brings evidence against rationalist models and proposes an alternative: the social intuitionist model.The social intuitionist model starts with Hume’s model and makes it more social. Haidt belives that moral reasoning does not cause moral judgment; rather,moral reasoning is usually a post hoc construction,generated after a judgment has been reached. The model is an intuitionist model in that it states that moral judgment is generally the result of quick, automatic evaluations (intuitions).The mind is divided into parts, like a rider (controlled processes) on an elephant (automatic processes). The rider evolved to serve the elephant.if you want to change someone’s mind about a moral or political issue, talk to the elephant first The social intuitionist model is composed of six principal links or processes that if all one to be considered, it seems o be jusified theory.