نوآوری نگرش علامه خفری پیرامون کلام الهی

کلام الهی یکی از مسائل مهم و جنجال‌برانگیز در دانش کلام و آغازگر شکل‌گیری این دانش بوده است. پیرامون این موضوع در بین مسلمانان دو دیدگاه کلی مطرح شده است: متکلمین امامیه و معتزله غالبا کلام الهی را لفظی، حادث و مخلوق می‌دانند. اشاعره آن را نفسی، قدیم و عین ذات او می‌داند.در نوشتار حاضر ضمن مروری مختصر بر دو نگرش فوق، به نگاه علامه خفری پرداخته شده است. وی کلام را مشترک لفظی و برای آن دو معنا را ارائه می‌کند. کلام الهی طبق یک معنا قدیم و بر اساس معنای دیگر حادث است. کلام به معنای «تکلم» قدیم و به معنای «ما به التکلم» حادث و لفظی است.به سه بیان می‌توان تکلّم حقیقی الهی را قدیم دانست: با استفاده از رابطه علم و کلام الهی، تکلّم حقیقی بر علم اجمالی ذاتی، منطبق و قدیم خواهد شد. مطابق توجیه دوم، تکلّم نوعی انتقال آگاهی و بالعکس علم هم نوعی تکلّم است، لذا این نظریه از اتّحاد علم و کلام و یکسانی اوصاف آنها دفاع می‌کند. توجیه سوم تکلم حقیقی را قدرت القای ذات واجب تفسیر میکند و با استفاده از این ارتباط و نظر به قدمت قدرت، تکلم را نیز قدیم می‌داند.

Khafri Innovation in God’s Speaking

According to Cavell, on one hand relation between moral values and the reality based on the grammatical criteria of Wittgenstein is not rational; on the other hand, disability of moral criteria is not logical .From this point of view, the claim of having access to the pure reality is meaningless, because there is not a logical possibility of such success that one can or cannot do it. In other words, we don’t have the natural possibility for having a logical and rational way to solve moral problems. Therefore moral issues are not rational.From the view of Cavell’s Wittgenstein, meaning is appearing during using language game inside its form of life. So, in the process of responding to an ethical request, Wittgenstein’s human, responds to the reality in certain situations, depending on the conditions, with the intention and moral judgment, Thus from his view point, before using words in moral language games, we do not have meaning.