نیچه و صائب: دو متفکر خردستیز

در این مقاله سعی داریم اندیشه خرد ستیز دو متفکر از دو فرهنگ کاملاً متفاوت یعنی یک متفکر و شاعر ایرانی یعنی صائب تبریزی و یک متفکر و فیلسوف آلمانی یعنی نیچه را از منظر اندیشه خردستیزانه‌شان و و تجمیدشان از شور و سرمستی مورد بررسی و تطبیق قرار دهیم. نیچه با تقدم بخشیدن به عناصر دیونوسیوسی در مقابل عناصر آپولونی به مخالفت با عقل برخاسته و صائب نیز تحت‌تاثیر سبک هندی و بامضامینی نظیر گران جانی عقل؛ ناقص بودن؛ مغرور بودن؛ ضعف و ناتوانی؛ گرفتار و مقیّد ساختن؛ افسونگری؛ کشمکش آفرینی؛ غم انگیزی در اشعار خود به پیکار رفته است. نیچه و صائب هر دو شدیداً تحت تاثیر سنت بودیسم هندی و سبک هندی در شعر بوده‌اند و در این سنت عقل ناتوان از فهم ماهیت واقعیت و زندگی آدمی معرفی شده است. برای نشان دادن شباهت فکری این دو متفکر مقاله را به دو قسمت تقسیم کرده‌ایم. در قسمت اول به خردستیزی نیچه و در قسمت دوم به خرد ستیزی صائب پرداخته‌ایم و در بخش نتیجه به ارزیابی این موضوع در قالب نمودار نزد این دو متفکر پرداخته‌ایم. در این نوشته سعی کرده‌ایم در وهله نخست از منابع اصلی این دو متفکر استفاده نماییم و سپس از مفسران اندیشه این دو متفکر بهره بجوییم.

Nietzsche and Saeb: Two irrationalist thinkers

In this article, we try to investigate and compare the thought of the two intellectuals of two completely different cultures, an Iranian thinker and poet Saeb Tabrizi, a German thinker and philosopher Nietzsche. Nietzsche, with the predominance of the elements of Dionysius against the elements of Apollonius, opposed the intellect, and Saeb was also influenced by the style of Hindi and with such things as the expensive psychic reason; incompleteness; arrogance; weakness and disability; capturing; enchantment; controversy; Tragic in his poems. Nietzsche and Saeb were both heavily influenced by the tradition of Hindu Buddhism, and in this tradition the intellect was incapable of understanding the nature of reality and human life. To illustrate the similarity of these two thinkers, we divide the article into two parts. In the first part, we discuss Nietzsche’s irrationalism, and in the second part we deal with irrationalism of Saeb, and in the section of the result we have evaluated this issue in the form of a diagram to these two thinkers. In this article we have tried to use the main sources of these two thinkers..