بررسی و مقایسه دیدگاه علامه طباطبائی و دکتر یدالله سحابی در مساله خلقت انسان

مساله خلقت و آفرینش نظام هستی به نحو عام و خلقت انسان به طریق خاص در ادیان و به‌ویژه در ادیان ابراهیمی از جایگاه رفیع بلندی برخوردار‌است؛ زیرا اعتقاد به آن به معنا و مفهوم قبول توحید در خالقیت پروردگار و نفی و انکار ازلی بودن عالم است. هنگامی‌که داروین نظریه «تکامل تدریجی» را مطرح کرد، برای برخی از متکلمان و شریعتمداران این تصور پدید آمد که قبول و اعتقاد به این نظریه با ظواهر کتب مقدس در تعارض است، چه به باور آن‌ها کتب مقدس مدافع «خلقت دفعی» است. به‌تدریج این نزاع به یکی از مسائل تعارض علم و دین افزوده شد، نخست متکلمان مسیحی، سپس متکلمان سایر ادیان با آن مخالفت نمودند. این مشاجره به‌غلط نمادی برای تقابل علم و دین گردید. اختلاف‌نظر علامه طباطبائی و دکتر سحابی را نیز می‌توان در همین راستا تلقی کرد. در این مقاله ضمن بررسی دیدگاه این دو متفکر که یکی از موضع کلامی و دیگری از جایگاه علمتجربی به مساله خلقت انسان پرداخته است با روش تحلیلی در مقام مقایسه و داوری برآمده و وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه آن‌ها را بیان کرده‌ایم؛ نوآوری این مقاله و مزیت آن بر نوشته‌های دیگر در این زمینه نیز همین است. نویسندگان بر این باورند که اختلاف در کیفیت خلقت انسآن‌که به نحو تدریجی و یا دفعی است، تاثیری منفی در اعتقاد مومنان به خدا ندارد، زیراآنچه برای یک خداباور اهمیت دارد، این است که باور داشته باشد، خدا خالق او و خالق جهان است و تدریجی و یا دفعی بودن خلقت مربوط به کیفیت خلقت است و نه اصل خلقت.