«کثرت‌گرایی ارزشی» در نقد اخلاقی هنر: جستاری نقادانه

مسئلۀ معیار داوری در نقد اخلاقی هنر از سرنوشت‌سازترین مسائل در این وادی است، یعنی این مسئله که کدام دسته از ارزش‌ها معیار داوری درباب آثار هنری اند و ارزش نهایی آنها را تعیین می‌کنند. در این میان، یکی از متاخرترین رویکردها «کثرت‌گرایی ارزشی» است، که در عرض سه رویکرد عمدۀ دیگر، یعنی «اصالت اخلاق»، «اصالت زیبایی‌شناسی»، و «خودآیینی‌گرایی»، پیشنهادی متفاوت عرضه می‌دارد، و آن این که ترکیبی از ارزش‌ها (ازجمله ارزش‌های اخلاقی و زیبایی‌شناختی) معیار داوری نهایی درباب هنرند. یکی از شاخص‌ترین نمایندگان «کثرت‌گرایی ارزشی» در نقد اخلاقی هنر بریس گات است. او، در دفاع از رهیافت خاص‌ خود نسبت به نقد اخلاقی هنر، «کثرت‌گرایی ارزشی» پیشه می‌کند.اما به نظر می‌رسد که «کثرت‌گرایی ارزشی»، دست‌کم بر طبق روایت او، با مسائلی مواجه است که پذیرش آن را ناموجّه می‌سازد. «کثرت‌گرا» یا باید بپذیرد که تصمیم‌گیری نهایی درباب ارزش هنر به شمّ و ذوق داور احاله می‌شود، یا باید تصدیق کند که رویکردش بالمآل به یکی از سه رویکرد عمدۀ دیگر فروکاسته می‌شود، و یا این که معیار تازه‌ای در کار بیاورد که هر دو دسته ارزش زیبایی‌شناختی و اخلاقی بالمآل قابل‌تبدیل به آن باشند. روشن است که در حالت اوّل، نقد به معنای عملی نظام‌مند منتفی خواهد بود و، در حالت دوم و سوم، «کثرت‌گرایی ارزشی» معنای محصَّلی نخواهد داشت.