هم‌شکلی مسیرنماها در برخی از زبان‌های ایرانی: رویکردی ریزنحو بنیان

مقاله حاضر به بررسی هم شکلی مسیرنماها در سه زبان فارسی، کردی کرمانشاهی و لری (گویش مینجایی) می پردازد. این بررسی براساس رویکرد نوین ریزنحو صورت پذیرفته است. از این رو در بخش مقدمه به تفصیل به معرفی این رویکرد و نیز آثار پیشین پرداخته شده است. در بخش دوم، علاوه بر تحلیل مسیرنمایی،  پدیده هم شکلی در سه زبان مذکور مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مربوط به این زبان ها از گویشوران بومی جمع آوری شده است. ضرورت پرداختن به این موارد هم شکلی نشان می دهد ریزنحو تا چه اندازه پاسخگوی موارد هم شکلی در زبان های ایرانی است و اینکه زبان های ایرانی از چه الگوی هم شکلی تبعیت می کنند. الگوی هم شکلی در زبان فارسی به این صورت است که مکان نما، مسیرنمای مبدا و مقصد با تکواژ جداگانه ای صورت بندی و مسیرنمای مبدا و گذر با تکواژی واحد ظاهر می شوند. در اکثر موارد هم شکلی مسیرنمای مبدا و گذر از نوع ظاهری است، چون فعل در واژگانی کردن گره گذر دخیل است. الگوی هم شکلی در کردی کرمانشاهی تابع نوع و جایگاه فعل در گروه فعلی است. در مورد افعال واژه بست پذیر، اگر فعل آغازی باشد، الگوی هم شکلی به صورت «مکان نما = مسیرنمای مقصد ≠ مسیرنمای مبدا» و اگر فعل پایانی باشد، «مکان نما = مسیرنمای مقصد = مسیرنمای مبدا» است. در مورد افعالی که واژه بست نمی پذیرند دو الگوی «مکان نما = مسیرنمای مقصد = مسیرنمای مبدا» و «مکان نما = مسیرنمای مبدا ≠ مسیرنمای مقصد»  برقرار است. الگوی هم شکلی در لری اگر فعل آغازی باشد، به صورت «مکان نما = مسیرنمای مقصد ≠ مسیرنمای مبدا» و اگر فعل پایانی باشد، به صورت «مکان نما = مسیرنمای مبدا ≠ مسیرنمای مقصد» می باشد. این الگو جزء الگوهایی است که برای آن تا به حال مصداقی یافت نشده است

Syncretism of Path Expressions in Selected Iranian Languages: A Nanosyntax Approach

The present paper investigates the syncretism patterns of path expressions in Persian, Kermanshahi Kurdish and Luri (Minjayi dialect) according to Nanosyntax theory. In the introduction, we elaborate Nanosyntax theory by referring to some works as literature review. In the next part, along with explaining Path decomposition, we investigate syncretism patterns in the three mentioned languages. The data is gathered from native speakers. This paper indicates the extent in which Nanosyntax can answer the syncretism in Iranian languages and which patterns they have. The pattern of syncretism in Persian is Location¹Goal¹Source = Route. Most of the time the syncretism of Route = Source is spurious and the reason is that the verb lexicalizes the route node. Syncretism pattern in Kermanshahi Kurdish depends on the position and type of the verb. In the case of verbs which accept enclitics, if the verb is in the initial position, the pattern is “Location=Goal¹Source”; and if the verb is in final position, the pattern will be “Location=Goal=Source”.  In the case of verbs which don’t accept enclitics, there are two patterns: “Location=Goal=Source” and “Location= Source≠Goal”. In Luri, if the verb is in the initial position, the syncretism pattern is “Location=Goal≠Source”; and if the verb is in the final position, the pattern will be “Location= Source≠Goal”. According to researches, no language has been found to have the last pattern in Path syncretism.