بررسی تطبیقی فرایندهای واژه‌سازی دخیل در ساخت نام‌آواواژه‌ها در زبان‌های روسی و فارسی

نام‌آواها از جمله جهانی‌های زبانی به شمار می‌آیند و دوگان‌ساخت بودن یا استفاده از فرایند تکرار در ساخت‌واژه‌ نیز از ویژگی‌های جهانی آن‌ها است. یکی از ویژگی‌های بارز نام‌آواها حضور فعال آن‌ها به‌عنوان پایۀ مولّد در ساخت نام‌آواواژه‌ها و ساخت اسم، فعل، صفت و قید است. این پژوهش که در زمرۀ پژوهش‌های ترکیبی با اولویت کیفی قرار می‌گیرد با بررسی ساختار 596 نام‌آواواژۀ غیرعاطفی در زبان‌های روسی و فارسی به توصیف و تحلیل فرایندهای واژه‌سازی دخیل در ساخت آن‌ها و استخراج بسامد روش‌های به‌کاررفته می‌پردازد. نمونه‌های مورد مطالعۀ زبان فارسی از «فرهنگ نام‌آواهای زبان فارسی» و نمونه‌های مورد بررسی زبان روسی از مقالاتی که به بررسی نام‌آواهای روسی پرداخته‌اند، «فرهنگ واژه‌سازی زبان روسی» و فرهنگ‌‌های روسی به روسی گردآوری شده‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد که روند کلی فرایند اشتقاق نام‌آواواژه‌ها در زبان‌های روسی و فارسی متفاوت است و تفاوت گونه‌شناختی زبان روسی به‌عنوان زبانی تصریفی و پیوندی و زبان فارسی به‌عنوان زبانی تحلیلی و پیوندی در تفاوت الگوی حاکم بر ساخت نام‌آواواژه‌ها و تفاوت فرایندهای واژه‌سازی‌ موثر بوده است؛ بررسی بعد معنایی فرایندهای ساخت‌واژی اعمال‌شده نیز نشان می‌دهد در زبان روسی آن‌ها نقش مقوله‌ساز داشته‌اند در حالی ‌که نام‌آواواژه‌های زبان فارسی علاوه بر معنای اولیۀ نام‌آوا و معنای مقوله‌ای جنبه‌های معنایی دیگری نظیر کثرت، تنوع، تحبیب، توالی و غیره را نیز به نام‌آواواژه‌ها اضافه کرده‌اند.

a comparative analysis of word-formation processes involved in the formation of onomatopoeic words in russian and persian languages

having been endowed with forms and meanings different from other words in a language as well as other special structural features such as reduplicative structure, onomatopoeic words are regarded as linguistic universals, widely involved in the formation and derivation of new onomatopoeic words. examining the structure of onomatopoeic words and mulling over their semantic properties in russian and persian languages, this study found that the general process of onomatopoeic words’ derivation is different in the two languages. moreover, this study indicated that typological differences between russian, as an inflectional and agglutinative language, and persian, as an analytical and agglutinative language, play pivotal roles in the construction of different patterns as well as different word-formation processes, governing the formation of onomatopoeic words. moreover, the study of semantic aspects of word-formation processes illustrated that this class of words have a category-building role in russian. this is while in persian onomatopoeic words, in addition to the primary onomatopoeic and categorical meanings, another semantic layer including certain aspects such as plurality, diversity, hypocorism, and continuance is added to the derived onomatopoeic words.