بررسی پاسخ‌های آوایی گویشوران دو گونۀ تهرانی و اصفهانی به فشار زمانی

در زبان‌ها و گونه‌ها محل دقیق همترازی نقاط گذار f0 با ساخت زنجیره‌ای گفتار متفاوت است (ladd, 2008). تفاوت‌های بین زبانی و بین گونه ای آنقدر کوچک و جزئی است که نمی‌توان بازنمود زیرساختی را مشخص ساخت. هدف از پژوهش حاضر بررسی راهکارهایی است که گویشوران دو گونه (اصفهانی و تهرانی) در واکنش به فشار زمانی ناشی از کاهش رسایی پایانه در چارچوب واج‌شناسی خودواحد وزنی نظریه پیرهامبرت (1980) استفاده می‌کنند. بدین منظور از 20 گوبشور اصفهانی و20 گوبشور تهرانی خواسته شد که سه واژه تکیه‌بر که همراه با کاهش رسایی پایانه بودند را در جایگاه تکیۀ زیروبمی هسته دو بار تکرار کنند. در بررسی و تحلیل داده‌ها سه پارامتر نوایی دیرش رسایی پایانه حاوی تکیة زیروبمی، زمان‌بندی یا همترازی و الگوی منحنی آهنگ عمدتاً مدنظر بود. نتایج نشان داد که گویشوران گونۀ اصفهانی در تولید منحنی افتان-خیزان زمان بیشتری را بکار گرفته‌اند و از راهکار زیرهدف استفاده کرده‌اند. پدیده زیرهدف، منجر به  وقوع زودهنگام با دامنه زیروبمی کمتر بر روی واحدهای واجی گشته‌است. در حالی‌که در گونۀ تهرانی، گویشوران در تولید منحنی افتان از پدیده تراکم استفاده‌کرده‌اند. بدین معنی که گویشور در تولید منحنی سریع‌تر عمل کرده و حرکت f0 به‌طور کامل ولی در مدت زمان کوتاهی انجام گرفته‌است. بنابراین منحنی آهنگین الگوی افتان به طور کامل و با سرعت بالا تولید گشته‌است. گویشوران هر دو گونۀ اصفهانی و تهرانی در تولید منحنی خیزان، از پدیده کوتاه‌سازی یا ترخیم استفاده‌کرده‌اند، بدین معنی که  حرکت  f0 کوتاه گشته و تنها نسخۀ ناقصی از منحنی آهنگین تولید شده؛ ولی سرعت حرکت f0 تغییر نکرده ‌است. بنابراین، درمجموع می‌توان گفت که تنوع در انتخاب راهکارهای گویشوران دو گونه در پاسخ به فشار زمانی، مسئله‌ای زبان‌ویژه و گونه‌ویژه است.

regional variation in phonetic responses to time pressure in tehrani and isfahani varieties

in languages and varieties, the exact locations of the alignment of f0 transition points differ from those of the segmental string (ladd, 2006). the differences of inter-languages or inter-varieties are sometimes so small that it is not possible to identify a deep representation. we conducted a production experiment with 40 speakers of two regional varieties of persian language. the aim of the present study was to investigate the strategies used by the speakers of the varieties in response to the time pressure caused by reduced sonorant rime of target words by adopting autosegmental-metrical theory (pierrehumbert, 1980). for this purpose, 20 isfahan speakers and 20 tehrani speakers were asked to repeat the three target words, which were accompanied by a decrease sonorant rime, in the positions of nuclear pitch accent twice. three prosodic parameters, such as contour conditionm alignment, and duration of the segments containing pitch accents, were mainly considered. the results showed that in each contour condition, the duration of the sonorant rime of the nuclear accented word was varied. in the phonetic domain, the range of adjustments fell into three broad categories. first, the speakers of isfahani variety took more time by increasing the duration of the rime in the fall-rise condition while retracting the peak of the fall-rise contour. however, the speakers of tehrani variety worked harder by compressing contours in the fall contour. both speakers of the two varieties took shortcuts by truncating responses of the final pitch movements. the responses were shown to be dialect-specific and contour-specific.