طرح‌واره‌های مالکیت در زبان فارسی

مقالۀ حاضر از منظر شناختی به بررسی طرح‌واره‌های مالکیت محمولی و اسمی در زبان فارسی می‌پردازد. منظور از طرح واره ساخت هایی است که امکانات دستوری از آنها به وجود آمده اند. در این راستا، رویکرد شناختی هاینه (1997) در مورد طرح‌واره‌های مالکیت با توجه به داده‌های فارسی محک می‌خورد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که زبان فارسی از طرح‌واره‌های کنش، مکانی، همراهی، هدف و منبع برای رمزگذاری مالکیت محمولی استفاده می کند. در این زبان برای بیان مالکیت اسمی از طرح واره های مکانی، همراهی، اضافی، منبع، اتصالی و مبتدائی استفاده می گردد. مشخصۀ مهمی که زبان فارسی را از زبان های مورد مطالعۀ هاینه متمایز می سازد، استفاده از طرح واره اتصالی برای رمزگذاری مالکیت اسمی است. این طرح واره برای اولین بار در این تحقیق معرفی شده است. مشخصۀ برجستۀ دیگر زبان فارسی استفاده از طرح وارۀ منبع در بیان مالکیت محمولی است که در زبان های جهان دیده نشده است.

Possession Schemas in Persian

The present study aims to investigate the nominal and the predicative possession schemas in Persian with a cognitive approach. Schemas are abstractions from which the grammatical constructions develop. To this end, Heine’s (1997) cognitive approach to the study of the Possession Schemas is considered as the theoretical framework by the authors. The results of the study show that the Action, the Location, the Companion, the Goal and the Source Schemas are used in Persian to encode the predicative possession. Moreover, the Location, the Companion, the Additive, the Genitive, the Source, the Linking and the Topic Schemas encode the nominal possession in Persian. A unique feature of Persian, which is not documented in Heine’s cognitive approach, is the use of the Linking Schema to encode the nominal possession. This issue is introduced in this research for the first time. Furthermore, Persian uses the Source Schema to express the predicative possession.